Ishlab chiqarishni tashkil etish va rejalashtirishda matematik modellashtirish usullari

Resurs turi

Resurs zaxirasi	Bir birlik maxsulotni ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan resurslar sonli miqdorlari
	18	1	3
	16	2	1
	5	-	1
	21	3	-

Resurs turi	Resurs zaxirasi	Bir birlik maxsulotni ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan resurslar sonli miqdorlari
	18	1	3
	16	2	1
	5	-	1
	21	3	-

va maxsulotdan olinadigan foyda mos ravishda 2 va 3 so’mga teng

Ikki xil turdagi va maxsulotni ishlab chiqarish uchun to’rt xildagi va resurslar mavjud.
Bir birlik maxsulotni zaxirasi sonli qiymatlari 2- jadvalda keltirilgan
2-jadval

Masalaning qo’yilishi:

Maxsulotni ishlab chiqarishni rejalashda, uni sotgandan kelgan foyda maksimal bo’lsin.

Iqtisodiy matematik modelni tuzamiz
turdagi ishlab chiqarishni --
turdagi ishlab chiqarishni -- deb belgilaymiz.
-- maxsulotlarni ishlab chiqarishda
uchun (1 + 3 ) birlik resurs,

uchun (2 + 1 ) birlik resurs,
uchun 1 birlik resurs,
uchun 3 birlik resurs, kerak bo’ladi.
U xolda resurslar iste’moli va ularning zaxirasi orasidagi bog’lanish quyidagi tengliksizlar sistemasi orqali ifodalanadi.
+ 3 ≤ 18
2 + ≤ 16
≤ 5
3 ≤ 21
(2.1)
≥ 0, ≥ 0.
(2.2)
maxsulotni sotgandan foyda 2 ,
maxsulotni sotgandan foyda 3 desak
U holda umumiy foyda
F= 2+ 3
(2.3)

3.Yer resurslarini boshqarishda matematik modellar tuzish.

Ikkita qishloq xo’jalik ekini: qand lavlagi va arpani birgalikda ekishning shunday optimal variant topilsinki, natijada maksimum ozuqa birligi olinsin. Aytaylik bularni yetishtirish uchun xo’jalikda 20 ga ekin maydoni, 55 odam-kuniga teng mehnat resurslari, 32 t. mahalliy o’g’it mavjud bo’lsin.

Qand lavlagining reja bo’yicha hosildorligi 200 s, arpaniki esa 20 s. Qand lavlagining ozuqa birligi koeffitsiyenti -0,25; arpaniki – 1,2.
Agar qand lavlagining ishlab chiqarish hajmini bilan, arpanikini bilan belgilasak va 1 s hosil uchun ketgan xarajatlar 3- jadvalda keltirilgandek bo’lsa, masalaning matematik modeli tuzilsin.

Ishlab chiqarish resurslari

O’lachi