“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

YAlpi taklif - yakka takliflar yig’indisidir. YAkka takdif sotuvga chikarilgan barcha pirovard va xizmatlar pul ifodasining umumiy xajmidir.
YAlpi taklifga ta’sir etuvchi omillar kuyidagilardan iborat:

• 
  texnologiyadagi uzgarishlar,
  
• 
  resurslar baxolari,
  
• 
  soliklar va boshkalardir.
  

Omillarning sifati ma’nosida ish kuchining kasb, maxorat darajasi va ishlab chiqarish texnologiyasi tushuniladi. Iqtisodiy resurslar sifati ularning unumdorligi, muayyan vaktda xar bir omil birligi uchun yaratilgan maxsulot mikdori bilan xarakterlanadi. YAlpi talab va yalpi taklif talab va taklifning mexaniq tarzdagi oddiy yakka mikdorlarining yig’indisi bulmay, balki yangi sifat kategoriyasi shaklida bulib, milliy Iqtisodiyotning xususiyati va aloqalarini, tuzulishini tula detallashtirish, tarakkiyot qonuniyatlarini aniqlashga olib keladi.
SHunday kilib, makroIqtisodiyot xar bir xodisa, kategoriyaning O’rtacha mikdorini ifodalovchi kursatkich xisoblanadi. MakroIqtisodiyot jon boshiga tug’ri keladigan tovar, mexnat unumdorligining O’rtacha darajasi xar bir oilaga O’rtacha tug’ri keluvchi daromad va xakozolarni davr, vakt mobaynidagi uzgarishi taxlil ob’ekti xisoblanadi. Talab va taklif esa, kishilar extiyojini kondirishi uchun xizmat kiluvchi omil xisoblanadi. Kishilarda extiyoj bulsa, u talab kiladi va uz o’rnia sotuvchi xam xar xil tovarlarni taklif kiladi.
MakroIqtisodiyot shu ikkalasining balansini olib, turadi.
Biz “Uz-DEU”avto kompaniyasi misolida sof eksprortni kurishimiz mumkin. Agar avtomobilni detallarining 70% Koreyadan keltirilsa va kolgan 30% O’zbekistonda yaratilsa, Koreyadan keltirilgan detallar Qiymati Koreya xarajatlariga kiritilib, O’zbekiston uchun 30% ga teng Qiymat xisob-kitob kilinadi. SHu avtomobilni chet davlatga eksport kilinsa 70% Koreya uchun kolgan 30% esa O’zbekiston uchun kayd kilinadi. Bu 30% mamlakatning sof eksproti xisoblanadi va sof eksport xisobida kayd etiladi.
Daromadlar okimi, bo’yicha xisob-kitobda bozor baxosi asosidagi kursatkich egri soliklar kushib xisoblaniladi.