«ishlab chiqarishda boshqaruv» fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

2. TIF “Milliy bank” banki filialida blokcheyn texnologiyalari asosida yaratilgan bank mahsulotlari va xizmatlari.
O’zmilliybank O’zbekistonning o’zida ham, undan tashqarida ham xizmatlar va mahsulotlarning quyidagi yangi turlarini taklif qilishi mumkin:
Elektron banking
Bankning bo‘lim va filiallari mamlakatimizning iqtisodiy jihatdan muhim ahamiyatga ega bo‘lgan barcha mintaqalarida joylashgan. Ular mijozlarga bank xizmatlarining butun kompleksini taqdim etayapti, elektron banking tizimi, ya’ni bankomatlar, savdo va servis korxonalaridagi terminallar orqali zamonaviy bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyatini ta’minlayapti;
“Bank-mijoz” tizimi
“Bank-mijoz” dasturiy kompleksi bank bilan mijoz avtomatlashtirilgan tarzda o‘zaro hamjihat ishlashi uchun mo‘ljallangan, pul mablag‘larini real vaqt rejimida tezkor boshqarish imkoniyatini oshirishda yordam beradi. AFIRATOning 25-yillik konferensiyasi va Bosh assambleyasi o‘tkazilayotganda bank ilgari surgan “Mijozlarga masofadan elektron xizmatlar ko‘rsatish tizimi” mahsuloti uchun “Texnologiyalarni rivojlantirish” nominatsiyasida Milliy bankka AFIRATO mukofoti taqdim etildi.
Milliy bank O‘zbekiston kredit bozorida peshqadamlik qilmoqda. Bank sanoatning barcha tarmoqlariga hamda mulkchilikning har qanday shakliga mansub korxona va tashkilotlarga milliy va xorijiy valutada kreditlar berayapti. Bank oborot sarmoyasini moliyalash, eksport va importni moliyalash, loyihalarni moliyalash uchun kreditlar ajratmoqda. Kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash, uning investitsiya loyihalarini moliyalash – Bank faoliyatining so‘zsiz ustuvor yo‘nalishidir.
O‘zbekiston bilan Rossiya Federatsiyasi o‘rtasida eksport-import operatsiyalarini bajarish, yagona bank fazosini shakllantirish uchun ishonchli moliya tuzilmasi bo‘lishini ta’minlash maqsadida tashkil etilgan “Aziya-Invest Bank” sho‘’ba banki Rossiya moliya bozorida mustahkam mavqeni egallab turibdi.
Hozirda bankning asosiy kuch-g‘ayrati ustuvor tarmoqlarga xorijiy investitsiyalarni faol jalb etish, kichik va o‘rta biznes loyihalarini amalga oshirish, korporativ va chakana mijozlar doirasini kengaytirish, fond bozoridagi ish samaradorligini oshirish, O‘zmilliybankni institutsional rivojlantirish va xususiylashtirish dasturini ishlab chiqish kabi vazifalarga yo‘naltirilmoqda.
O‘zmilliybank tuzilishida keng ma’nodagi investitsiya bankini rivojlantirish eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi. Bank investitsiyalaridan ko‘zlangan maqsad, hozirgi kunda ham, uzoq muddatli istiqbolda ham bankning tijorat manfaatlari iqtisodiyotni rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari, mijozlar manfaatlari bilan eng maqbul darajada uyg‘unlashuviga erishishdan, aktivlarni diversifikatsiyalash, xatarni minimallashtirish hamda resurslar samaradorligini oshirishdan iboratdir. Milliy bank daromadliligi darajasi yuqori ekani olib borilayotgan kredit va tijorat faoliyatiga puxta o‘ylab yondashilayotgani hamda oqilona konservativ siyosat yuritilayotgani bilan uyg‘unlikda unga keyingi besh yil mobaynida BIS ishonchlilik reytingi bo‘yicha jahonning eng ishonchli banklari orasida yetaksi mavqeni egallab turish imkonini bermoqda.
Bank xorijiy sheriklar oldida o‘z zimmasiga olgan barcha majburiyatlarni to‘la hajmda va belgilangan mudatlarda bajarib kelayapti. Bank faoliyat yuritayotgan butun davr mobaynida hali biror marta ham tashqi to‘lovlar bajarilmagan holati yuz bermadi. Aksincha, O‘zmilliybank kredit tarixiga baho bergan yetakchi eksport-import agentliklari kredit yo‘nalishlari hajmini davlat kafolatlarisiz oshirayaptilar.
Hozirgi vaqtda Milliy bank oldida quyidagi asosiy vazifalar turibdi:

• 
  Mavjud va potensial mijozlar maqsad guruhlarining ehtiyojlari hamda talablariga javob beruvchi faol marketing siyosatini shakllantirish;
  
• 
  Korporativ mijozlar bilan ishlarni kuchaytirish. Mumkin qadar ko‘proq birinchi darajali mijozlarni bankka jalb etish va uzoq muddatli asosda biriktirib olish;
  
• 
  Mijozlar bilan ishlashning andozaviy texnologiyalarni har bir mijozga alohida yondashuv bilan uyg‘unlashtirishga asoslangan yangi ideologiyasini joriy etish;
  
• 
  mamlakat chakana bozoridagi peshqadamlikni saqlab qolish;
  
• 
  Investitsiya dasturini, kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish dasturini amalga oshirishda davlatga maksimal darajada yordam berilishini, respublikamiz eksporti qo‘llab-quvvatlanishini ta’minlash;
  
• 
  Mijozlar keng doirasiga tayanib, aktivlar va passivlar strukturasining muvozanatli holatini ta’minlash, ularni boshqarishning zamonaviy usullarini joriy etish;
  
• 
  Resurs bazasini diversifikatsiyalash, jumladan bunda tashqi moliyalashdan foydalanish;
  
• 
  Bankning xorijiy investorlar oldidagi katta obro‘sidan, xalqaro andozalar bo‘yicha bank ishonchliligining yuqori ko‘rsatkichlaridan foydalanib, xalqaro bozorlarda bank uchun maqbul narxlarda sarmoya jalb etish borasidagi ishlarni faollashtirish;
  
• 
  Daromadlilik, likvidlikni oshirish, valuta va bozorga oid xatarlarni kamaytirish maqsadida investitsiya portfeli tuzilishini maqbullashtirish;
  
• 
  Bankni boshqarishning moslashuvchan tuzilishini barpo etish. Bunda boshqaruvning iqtisodiy vositalariga hamda vakolatlarni taqsimlashning maqbul tizimiga asoslanish.
  

TIF “Milliy bank” bankida elektronhujjat aylanmasi yo’lga qo’yildi. Buni afzalligi shundaki Bank hodimi “Soliq inspeksiyasi” va “Iqtisodiy tahlil (Statistika)” va jamg’arib boriladigan pensiya dasturi (Xalq bank) ga beriladigan ma’lumotlarni bankdan chiqmasdan turib taqdim qilish imkoniyati yaratildi. Elektron hujjat aylanmasini himoyalash bo’yicha elektron imzo orqali EXAT va EHUJJAT dasturi ishga tushirildi.
Mijozlarga qo’shimcha qulaylik yaratish maqsadida va qo’shimcha daromad yaratish maqsadida bankda “BANK-MIJOZ” dasturi ishlab kelmoqda. Ushbu dastur yordamida bankdan uzoqda joylashgan va har kuni kelib ketish imkoniyatiga ega bo’lmagan mijozlarga xizmat ko’rsatilib kelinmoqda.
2013 yil 1 sentyabrdan boshlab bankimizda sms xabarnoma orqali bankning yuridik shaxs va jismoniy shaxslarga mobil telefoniga uning hisob raqamlaridagi qoldiq, unga kelib tushgan mablag’ hamda hisob raqamidan qilingan harajatlar to’g’risidagi ma’lumotlarni sms tariqasida uzatish yo’lga qo’yildi. Shu bilan birgalikda sms to’lov va kommunal xizmatlari tizimi orqali online tartibida ishlashi amalga oshirildi.T24 (ilgari Globus deb nomlangan) bu bankning integratsiyalashgan va modulli to'plami (shuningdek "merosxo'r tizim" deb nomlanadi). Tijorat tavsifini Temenos Group AG rasmiy saytiga qarang.
"Temenos T24 - bu asosiy bank operatsiyalarini amalga oshirishga imkon beradigan orqa ofis, CRM va mahsulot hayotini boshqarish dasturiy platformasi.
So'nggi 14 yil ichida butun dunyoda eng ko'p sotiladigan birinchi yoki ikkinchi darajali bank dasturiy platformasi sifatida doimiy ravishda o'rin egallab kelinmoqda (Xalqaro bank tizimlarini sotish bo'yicha ligasi jadvali), T24 to'liq xizmatga yo'naltirilgan arxitekturadan foydalangan holda ishlab chiqilgan bo'lib, u banklar kerakli ma'lumotlarni joylashtirishi va birlashtirishi mumkin. ularning biznes ehtiyojlari bilan bir qatorda funktsional imkoniyatlar. Ushbu mahsulotning ta'rifini umumlashtirish uchun, bu siz ilgari uchrashgan eng moslashuvchan tizim bo'lishi mumkin. Qandaydir yo'l bilan uni (va kerak!) Asboblar to'plamiga solishtirish mumkin.
Mening fikrimcha, ushbu bank paketiga ko'p yillar sarflaganidan (va hisoblaganidan) keyin:
Ushbu mahsulot o'z segmentidagi boshqa mahsulotlardan farq qiladi:
70-yillardan kelib chiqqan texnologiyalar: bu antiqa ko'rinishi mumkin, ammo shunga o'xshash texnologiyalar (masalan, Unix) hozirgi kunda ham ko'plab sohalarda muvaffaqiyatli va muvaffaqiyatli ishlamoqda.
Ajablanarli moslashuvchanlik: yana "vositalar to'plami" atamasini "echib olish va o'ynash" bank echimidan yaxshiroq foydalanishimiz mumkin. Bir tomondan, bu o'rta muddatli istiqbolga mo'ljallangan loyihalarni nazarda tutadi. Boshqa tomondan, sozlash davrida biznesning ko'pgina ehtiyojlarini qondirish imkoniyati mavjud.