Ishlab chiqarishda boshqaruv” fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi “ Industrial va innovatsion iqtisodiyot” fanidan

_{ } (31)
Mehnat salohiyatini ifodalovchi ko’rsatkichlar tizimida ular bilan ta’minlanganlikni harakterlovchi ko’rsatkichlarning alohida o’rni bor, chunki mehnat salohiyati bilan yetarli darajada ta’minlanmasa, har qanday jarayon ham me’yordagidek sodir bo’lmasligi mumkin. Agar keragidan ko’p ta’minlangan bo’lsa, korxona uchun ortiqcha sarf-harajatlarning yuzaga kelishiga sabab bo’lishi mumkin
Mehnat salohiyati bilan ta’minlanganlikni ifodalash uchun quyidagi asosiy ko’rsatkichlar tizimidan foydalaniadi:

1. 
   Mehnat salohiyati bilan shtat jadvalining ta’minlanganligi.
   
2. 
   Mehhat salohiyati sig’imi.
   
3. 
   Mehnat salohiyatining qurollanganligi.
   
4. 
   Aylanma mablag’larning mehnat salohiyati bilan ta’minlanganligi.
   

Mehnat salohiyati bilan shtat jadvalining ta’minlanganligini (Ms.shj.tam) aniglash uchun bir qancha hisob-kitoblar qilish mumkin. Eng avvalo bu bo’yicha umumiy ko’rsatkichni aniglash lozim. Buning uchun mehnat salohiyatining haqiqiy miqdori (Ms.x) uning shtat jadvalidagi miqdoriga (Ms.shj) bo’linadi:
_{ } (32)
Xuddi shunday ko’rsatkichni uning alohida guruhhari bo’yicha ham aniglash mumkin. Masalan, oliy ma’iumotli xodimlarning haqiqiy miqdorini shtat jadvali bo’yicha shunday xodimlarga bo’lish mumkin. Yoki korxonada band bo’lgan muhandis-texniklarning haqiqiy miqdorini shtat jadvalidagi shunday mutaxassislar miqdoriga bo’lish yo’llari bilan ham aniglash mumkin. Bu ham shu soha bo’yicha nima tahlil qilinishiga bog’liq.
Mehnat salohiyatining sig’imi (Ms.sg) ham ushbu guruhga kiruvchi muhim ko’rsatkichlardan biri. Uni aniqlash uchun mehnat salohiyati miqdorini (Ms) yaratilgan (sotilgan) mahsulot (ish, xizmat) hajmining (Q) miqdoriga bo’linadi:
_{ } (33)
Mehnat salohiyatining qurollangandigi yoki asosiy vositalar bilan ta’minlanganligini ifodalovchi ko’rsatkichni aniglash muhim ahamiyatga ega. Chunki jadonda ilmiy-texnika taraqqiyoti jadal rivojlanayotgan xozirgi paytda O’zbekiston ham orqada qolmasligi, shu yutuq tomon intilib yashashi lozim. Bu esa mehnatning eng ilg’or texnika va texnologiya bilan qurollanishini taqozo qiladi. Buni aniqlash uchun asosiy vositalarning faol qismi (Av.f) mehnat salohiyati miqdoriga (Ms) bo’linadi yoki teskarisi: