Ishlab chiqarishda boshqaruv” fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi “ Industrial va innovatsion iqtisodiyot” fanidan

_{ } (25)

Mehnat salohiyatining tarkibi tahlil qilganda xodimlarni alohida kategoriyalari bo’yicha ajratish lozim. Masalan, umumiy mehnat salohiyatida oliy ma’lumotli xodimlar (Omx) ulushini yoki o’rta maxsus ma’lumotli xodimlar (UMX) ulushi kabi ko’rsatkichlarni aniqlash mumkin.

_{ } (26)
Bulardan tashqari, umumiy mehnat salohiyatida boshqaruv xodimlari ulushi, muhandis-texnik xodimlar ulushi, mutaxassislar ulushi kabi ko’rsatkichlarni ham aniqlash mumkin.
_{ } (27)
bunda:
Mci — mehnat salohiyatining alohida guruhlari.
Mehnat salohiyati oborotini tahlil qilish ham hozirgi davrda katta ahamiyatga ega. Ushbu ko’rsatkichni aniglash uchun barcha ishga qabul qilingan xodimlarga (Ms.k) ishdan bo’shatilgan xodimlarni (Ms.b) qo’shib, umumiy mehnat salohiyati soniga bo’lamiz.
_{ } (28)
Mehnat salohiyatining qo’nimsizligi umumiy mehnat salohiyatida salbiy oqibatlar natijasida ishdan bo’shatilgan xodimlarning ulushini ifodalaydi. Salbiy sabablar bilan ishdan bo’shaganlar tarkibiga o’z arizasi bilan bo’shaganlar ham kiradi. Chunki ko’pincha o’z ixtiyori bilan ishdan bo’shagan xodimlar biror sharoitdan norozi bo’lib bo’shaydi. Lekin sababini hammaga aytib o’tirishni o’zlariga ep ko’rmayqilar. Shu tufayli bunday kishilar ham xodimlarning qo’nimsizligini aniqlashda qo’shiladi. Ushbu ko’rsatkichni aniglash uchun quyidagi formuladan foydalanish mumkin:
_{ } (30)
Mehnat salohiyatining turg’unligi uning xolatini ifodalovchi muhim ko’rsatkichlardan biridir. Buni shu orxonada uch yildan ortiq ishlagan xodimlar sonini (Ms 3 yildan ko’p ishlaganlar) mehnat salohiyatining umumiy miqdoriga bo’lish yo’li bilan aniglash mumkin: