Ishlab chiqarish oqova suvlarini fizik kimyoviy usulda tozalash texnologiyasini ishlab chiqish Reja

Quyosh nurining energiyaga aylanishi. 1960-yillarning bosh-larida ismaloq bargidan ajratib olingan xloroplastlar elektronlarning sun'iy donori va bakterial ekstrakt ishtirokida vodorod hosil qilishi aniqlangan:
e" c~ e~
elektron donori -» fotosistema I -» elektronlarni tashuvchi ->
gidrogenaza -> H₂
Keyjinchalik esa ismaloq ekstrakti va tarkibida gidrogenaza bo'l­gan bakterial ekstraktlar ko'rinadigan nur bilan nurlantirilganda, vodorod ajratishi mumkinligi aniqlangan. Bunday holda xloro-plastning I va II fotokimyoviy tizimlari ishtirok etadi. Clostridium dan ajratib olingan gidrogenaza fermenti kislorodga nisbatan sezgir bo'lib, kislorodli muhitda o'z faoliyatini yo'qotadi. Shuning uchun suv fotolizi natijasida ajraladigan kislorodni yo'qotish maqsadida reaksiya azotli muhitda oUb boriladi.
Bu yo'l bilan energiya olish bir qancha afzalliklarga ega:

• 
  fotoliz substrati ko'p miqdorda bo'lishi;
  
• 
  energiya manbayi cheklanmaganligi (quyosh energiyasi);
  
• 
  mahsulot (vodorod)ni atmosferani ifloslantirmasdan saqlash-ning mumkinhgi;
  
• 
  jarayonni tiklashning mumkinligi;
  

- oraliq toksik mahsulotlarning hosil bo'lmasligi va normal haroratda olib borilishi.
Ko'p miqdorda energiya olish uchun kislorodga nisbatan kam-roq sezgirlikka ega bo'lgan gidrogenazalami tanlab olish kerak. Masalan, Alcaligenes bakteriyasidan olingan gidrogenazalar ara-lashmadan vodorodning sekin hosil bo'lish reaksiyasini kataliz qiladi.
Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, suvni zararsizlantirish - aholini yetarli va sifatli ichimlik suvi bilan taʼminlash (qarang Suv taʼminoti) hamda inson salomatligiga ziyon yetkazmaslik maqsadida xoʻjalikda ishlatiladigan va ichimlik suvni mikroorganizmlardan tozalash. Suvni zararsizlantirish kimyoviy va fizik usullar yordamida amalga oshiriladi. Fizik usullarga qaynatish, ultrabinafsha nurlar, gamma nurlari va ultratovushlar yordamida zararsizlantirish kiradi. Bunda suvni ichimlik suvining sifat darajalariga javob beradi gan talabga keltirish mumkin. Qaynatish Suvni zararsizlantirishning muhim usullaridan boʻlib, bu jarayonda suvdagi barcha mikroorganizmlar oʻladi va suvning tabiiy mazasi buzilmaydi. Lekin koʻp miqdordagi suvni kaynatish imkoni yoʻq, shu sababli barcha mamlakatlarda vodoprovod suvlari xlorlab zararsizlantiriladi. Suvni xlorlash birinchi marta 1910 yilda amalga oshirilgan. Bu usul aholi salomatligini saqlashda katta ahamiyatga ega ekanligi aniklangandan soʻng u keng koʻlamda yoʻlga qoʻyildi.
Suvni xlorlashning samaradorligi suv muallaq moddalardan toʻliq xalos qilinishiga, xlorning optimal dozasi toʻrri tanlanishi va xlor bilan suvning toʻlatoʻkis aralashish vaqti (30—60 min)ni toʻgʻri tanlashga bogʻliq. Xlor suvga qoʻshilgach, faqat mikroblar bilan emas, balki organik moddalar bilan ham reaksiyaga kirishishi hamda muallaq moddalarga yutilishi mumkin. Shuning uchun suvga qoʻshiladigan xlor miqdorining optimal dozasi tajriba yoʻli bilan toʻgʻri tanlab olinishi zarur.
Keyingi yillarda suvni xlorlashning yangi usullari topildi. Bunda elektrolit sifatida maxsus tayyorlangan natriy xlorid eritmasi, yukrri minerallashtirilgan yer osti suvi yoki dengiz suvidan foydalanish mumkin. Bunda gipoxlorid elektroliz yoʻli bilan vodoprovod stansiyasida Suvni zararsizlantirish uchun ishlatiladi. Bu usul iqtisodiy jihatdan tejamli.
Rivojlangan mamlakatlarda suvni ozon yordamida zararsizlantirish keng yoʻlga qoʻyilgan, bunda eng katta suv tarmogʻi inshootlarida suv ozon bilan zararsizlantiriladi. Ozon fakat bakteriotsid xususiyatga ega boʻlib qolmay, balki suvning organoleptik xususiyatlarini ham yaxshilaydi.
Suvni zararsizlantirishda qoʻllanadigan noyob usullarga suvni ultrabinafsha nurlar bilan, simobkvars yoki simobargon lampalari yordamida zararsizlantirish kiradi. Bu usullarning barchasi inson salomatligini muhofaza qilishga qaratilgan.