Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishga ta’sir etuvchi omillar

Ijtimoiy­iqtisodiy omillar ichida eng muhimi aholi va mehnat resurslaridir. Albatta, har qanday ishlab chiqarish jarayoni ishchi kuchisiz sodir bo’lmaydi. Ammo bu o’rinda ikki holni qayd etish lozim: birinchidan, shunday korxonalar borki, ularga son jihatidan ko’p ishchi kerak. Masalan, tikuv fabrikasi, konserva zavodi, paxta etishtirish, uni qayta ishlash korxonalarining mehnat sig’imi katta va h.k. Ayni bir paytda boshqa bir korxonalarga mehnat resurslarining miqdori ko’p bo’lishi shart emas, aksincha, "oz bo’lsa ham, soz bo’lsin" ma`nosida ularga malakali, ya`ni sifatli ishchi kuchi talab qilinadi. Mazkur korxonalar va tarmoqlar radio yoki priborsozlik, aniq mashinasozlik va shunga o’xshash, odatda, malakali ishchi kuchi mavjud bo’lgan shaharlarda joylashtiriladi. Bunday ilmtalab korxonalarni tashkil etishda ba`zi rivojlangan mamlakatlarda maxsus texnopolis va fan shaharlari yaratiladi.

• Ijtimoiy­iqtisodiy omillar ichida eng muhimi aholi va mehnat resurslaridir. Albatta, har qanday ishlab chiqarish jarayoni ishchi kuchisiz sodir bo’lmaydi. Ammo bu o’rinda ikki holni qayd etish lozim: birinchidan, shunday korxonalar borki, ularga son jihatidan ko’p ishchi kerak. Masalan, tikuv fabrikasi, konserva zavodi, paxta etishtirish, uni qayta ishlash korxonalarining mehnat sig’imi katta va h.k. Ayni bir paytda boshqa bir korxonalarga mehnat resurslarining miqdori ko’p bo’lishi shart emas, aksincha, "oz bo’lsa ham, soz bo’lsin" ma`nosida ularga malakali, ya`ni sifatli ishchi kuchi talab qilinadi. Mazkur korxonalar va tarmoqlar radio yoki priborsozlik, aniq mashinasozlik va shunga o’xshash, odatda, malakali ishchi kuchi mavjud bo’lgan shaharlarda joylashtiriladi. Bunday ilmtalab korxonalarni tashkil etishda ba`zi rivojlangan mamlakatlarda maxsus texnopolis va fan shaharlari yaratiladi.
•           o’zbekistonda mahalliy aholining tabiiy ko’payishini nisbatan yuqoriligi va uning migratsion harakatining faolsizligi mehnat zahiralarini ko’plab shakllanishiga olib keladi. Shu sababli Respublikada mehnatga layoqatli aholi soni miqdoran juda ko’p. Ularning soni, ayniqsa, qishloq joylarida va sust rivojlangan kichik shaharlarda yuqori. Binobarin, bunday joylarda ish o’rinlarini kengaytirish, yangi sanoat va boshqa korxonalar, madaniy­maishiy muassasalarni qurish, mehnat bozorini shakllantirish kerak.