Ишлаб чиқаришнинг метрологик асослари

 
 
4.2. O’lchash vositalari va ularning turlari 
 
O’lchashlarda  qo’llaniladigan  va  me’yorlangan  metrologik 
tavsiflariga  ega  bo’lgan  texnik  vositalar 
o’lchash  vositalari
  deyiladi 

---

 
63 
va ular yordamida o’lchash amali o’tkaziladi. 
O’lchash  vositasi
  deb,  metrologik  tavsiflari  me’yorlangan 
belgilangan  xatolik  chegarasida  bo’lgan,  ma’lum  vaqt  oralig’ida 
o’zgarmas  deb  qabul  qilinadigan, kattalikning  o’lchov  birligini  qayta 
tiklaydigan  yoki  saqlaydigan,  o’lchashlar  uchun  mo’ljallangan  texnik 
vositaga aytiladi.  
O’lchash jarayonida o’lchanadigan kattalikning qiymatini to’g’ri 
aniqlanishi  ko’pincha  o’lchash  vositasining  xususiyatlariga  va  ularni 
to’g’ri tanlab olinishiga bog’liq. 
O’lchash  vositalari  turlicha  klassifikasiyalanadi:  o’lchashlar 
birliligini  ta’minlash  Davlat  tizimida  o’lchash  vositasini  bajaradigan 
roli  bo’yicha,  avtomatlashtirish  darajasi,  ko’rsatkichi  bo’yicha, 
standartlashtirish  darajasi  bo’yicha,  o’lchanadigan  kattalikka  nisbatan 
o’lchash jarayonidagi roli bo’yicha va bajaradigan funksiyasi bo’yicha 
va h.k. quyidagi rasmda o’lchash vositalarining o’lchash jarayonidagi 
roli  va  bajaradigan  funksiyasi  bo’yicha  klassifikasiyalanishi 
keltirilgan. 
 
 
O’lchash  vositalari  bajaradigan  funksiyasi  bo’yicha  quyidagi  5 
guruhga 
bo’linadi:  o’lchovlar,  o’lchash  asboblari,  o’lchash 
o’zgartkichlari, o’lchash qurilmalari va informasion o’lchash tizimlari.