«Ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш» фани маърузаларини ўқитиш технологиялари

3.3.3. Lokomotivlarning tortuv asinhron dvigatellariniv (TAD) tuzilishi 
DAT-510 tortuv elektr dvigateli quyidagi asosiy qismlardan tashkil topgan:
stator, rotor va podshipnik shchiti (3.10-rasm).
 
3.10-rasm. TAD umumiy ko’rinishi.
Elektr   dvigatel   korpusi   shakli   tsilindrsimon   bo‘lib,   tortuv   reduktori
harakatlanuvchi   tishli   uzatmasini   o‘rnatish   uchun   valning   bir   uchi   konussimon
qilib tayyorlanadi (3.11-rasm).
70

---

3.11-rasm. DAT-510 asinxron tortuv elektr dvigateli:
1-motor-o‘q podshipnigi qopqoqi; 2- motor-o‘q podshipnigi vkladishi; 3- himoya kojuxi; 4-rotor;
5,20 – podshipnik qopqoqi; 6,23-labirint zichlagichi; 7- tayanch shaybasi; 8,19-podshipnik; 9-
katta podshipnik shchiti; 10- rotor chulg‘ami; 11-stator chulg‘ami; 12,16- bosiluvchi shayba; 13-
korpus; 14- stator o‘zagi; 15- qichqich; 17- ventilyatsiya tuynugi; 18- kichik podshipnik shchiti;
21- labirint halqasi; 22- val; 24- rotor vtulkasi
Dvigatel   statorining  o‘zagi   elektrotexnik   po‘lat   listdan   tayyorlanadi.
Chidamlilikni oshirish uchun o‘zak va qisqich ST3KP2 markali uglerodli po‘latdan
tayyorlangan   stator   korpusiga   qotirilgan.       Stator   plastinalari   qalinligi   0,5mm
bo‘lgan   elektrotexnik   po‘latdan   yig‘iladi.   Statorning     ikki   qavatli   halqasimon
chulg‘ami o‘zak pazlariga joylashtiriladi va ularni izolyatsiyalangan ponalar bilan
qotiriladi.   So‘ngra   lak   shimdiriladi   va   quritiladi.   G‘altakning   yon   qismi   yakor
chulg‘ami   konussimon   halqalar   bilan   mustahkamlanadi.   Korpus   va   stator
chulg‘ami izolyatsiyasi poliamid plenka va elektr izolyatsiyalangan KO-916K laki
shimdirilgan shishasimon lenta orqali amalga oshiriladi.
Dvigatelning   rotori   elektr   dvigatel   valida   joylashtiriladi   va   unga   vtulka
qotiriladi. Rotor o‘zagi qalinligi 0,5mm qalinlikdagi elektrtexnik po‘lat listlardan
71

---

yig‘iladi va vtulkaga jispslanadi. Rotorning pazlari yarim oval shaklidagi yarim
yopiq shaklga ega. Rotor vtulkasi valga presslab o‘rnati-ladi. Rotor vali termik
ishlov berilgan 30XMA markali po‘latdan tayyorla-nadi. Tortuv elektr dvigateli
rotori dinamik muvozanatga keltiriladi. 
Podshipnik   shchitlari   payvandlash   usulida   tayyorlanadi   va   qopqoq  bilan
yopiladi.   Qopqoqda   JRO   va   JRO-M   moylari   saqlanadi.   Podshipnik   shchitida
yuritmaga   qarama-qarshi   tomondan   rolikli   podshipnik   o‘rnatiladi.   Bronza
vkladishli   o‘q   podshipniklari   tayanch-o‘q   osilmali   elektr   dvigatellarda
qo‘llaniladi(3.12. - rasm).  
3.12-rasm. DAT-510 tortuv elektr dvigateli korpusini tayyorlash turlari:
 a) tayanch-o‘q osilmasi; b) rama-o‘q osilmasi
72

---