«ишлаб чиқариш инфратузилмаси» фанидан маърузалар матни

5. “Ишлаб чиқариш инфратузилмаси” курсининг бошқа фанлар билан алоқаси.
“Ишлаб чиқариш инфратузилмаси” фани асосий тармоқ ва соҳа фани ҳисобланиб, ўқув жараёнининг 2 семестрида ўқитилади. Режалаштирилган гуманитар ва ижтимоий (иқтисодий назария, иқтисодий таълимотлар тарихи), математик ва табиий-илмий (иқтисодий-математик усуллар ва моделлар, иқтисодий география ва экология), умумкасбий (микроиқтисодиёт, статистика, макроиқтисодиёт, меҳнат иқтисодиёти ва социологияси, жаҳон иқтисодиёти ва халқаро иқтисодий муносабатлар, маркетинг, хорижий инвестициялар) ва ихтисослик фанлар (саноат иқтисодиёти, фан-техника тараққиёти иқтисодиёти, корхона иқтисодиёти) фанларидан етарлича билим ва кўникмаларга эга бўлишлик талаб этилади.
Назорат учун саволлар:

1. 
   “Ишлаб чиқариш инфратузилмаси” фанининг мазмуни, мақсади ва асосий вазифалари нимада?
   
2. 
   “Ишлаб чиқариш инфратузилмаси” фанининг моҳияти қандай ва у қайси бошқа фанлар билан алоқада?
   
3. 
   Бозор иқтисодиёти шароитида ишлаб чиқаришда инфратузилманинг аҳамияти ва ташкил этиш зарурлигини гапириб беринг.
   

2-мавзу. Миллий иқтисодиётни ривожлантиришда ишлаб чиқариш ва унинг таркиби

Режа:

1. 
   Миллий иқтисодиёт ва уни ривожлантиришнинг зарурияти.
   
2. 
   Миллий иқтисодиётни ривожлантиришда ишлаб чиқаришнинг роли.
   
3. 
   Ишлаб чиқариш таркиби ва уларни ривожлантириш.
   
4. 
   Ишлаб чиқаришни ривожлантириш тамойиллари.
   
5. 
   Иқтисодиётнинг реал сектори.
   
6. 
   Ишлаб чиқаришни ривожлантиришда давлат сиёсати.
   

1.Миллий иқтисодиёт ва уни ривожлантиришнинг зарурияти.
Миллий иқтисодиёт - бу маълум бир давлат ҳудудида тарихан ташкил топган, мақсад ва меҳнат тақсимоти билан боғлиқ бўлган тармоқлар йиғиндисидир.
Ягона тизим сифатида миллий иқтисодиёт ўзига хос бўлган муносабатлар яъни бошқарув тизими, умумиқтисодий инфратузилма ва мустақил қонунчиликка эга бўлган мустақил давлатчиликни тақозо қилади.
Миллий иқтисодиёт - бу тармоқлар хусусиятини бирлаштирган, мужассамлаштирган мажмуа ҳисобланади.
Миллий иқтисодиёт - бу мамлакат хўжалиги, унинг таркиби ҳамда айрим элементларини ўзаро боғлиқлигидир.
Миллий иқтисодиёт иқтисодий фаолият натижасида шаклланади ва ривожланади.
Иқтисодий фаолият – бу моддий ва маънавий неъматларни яратиш, хизматлар кўрсатиш, истеъмол қилиш билан боғлиқ бўлган ҳатти-ҳаракатлардир.
Миллий иқтисодиётни ривожлантиришнинг асосий омиллари

1. 
   Мақсадли дастурларни амалга ошириш;
   
2. 
   Инфратузилмани шакллантириш (сув, газ, электроэнергия, транспорт, ва бошқалар);
   
3. 
   Саноат соҳасида янги корхоналар ташкил этиш ва тайёр маҳсулотлар ишлаб чиқаришни ўзлаштириш;
   
4. 
   Маҳаллий хомашёни қайта ишлаш соҳасида янги корхоналар ташкил этиш ва янги маҳсулотлар ишлаб чиқаришни ўзлаштириш;
   
5. 
   Қишлоқ ҳўжалик маҳсулотларини қайта ишлаш соҳасида янги корхоналар ташкил этиш ва бозорни маҳаллий маҳсулотлар билан таъминлаш;
   
6. 
   Халқ истеъмоли товарларини ишлаб чиқариш ва улар билан бозорни тўла қондириш;
   
7. 
   Қурилиш материаллари индустриясини ривожлантириш;
   
8. 
   Саноатни ривожлантиришда банк кредитлари таъсирчанлигини ошириш;
   
9. 
   Саноатни ривожлантиришда қўшма корхоналарнинг улушини ошириш;
   
10. 
    Маҳаллий хомашёни қайта ишлаш;
    
11. 
    Маҳаллийлаштириш дастури ва Халқаро саноат ярмаркаси ва кооперация биржаси доирасида яратилган имтиёз ва преференциялардан кенг фойдаланиш;
    
12. 
    Ишлаб чиқарилган маҳсулотлар экспорти кўламини кенгайтириш, кичик корхоналар маҳсулотларини экспортга йўналтиришга кўмаклашиш.
    

Иқтисодий фаолиятни ўрганишда замонавий технологияларни ривожланганлик даражаси, инвестицион ва инновацион сиёсатини ривожланиши ҳамда умуммиллий кўрсаткичларни таҳлил қилиш муҳим аҳамият касб этади.
Ҳар бир давлат маълум бир соҳа ёки умуман иқтисодий фаолиятни муваффақиятли ривожлантиришни у ёки бу шароитларини яратади. Бу ўз навбатида мамлакатнинг жаҳон иқтисодиётида маълум ўрин эгаллашида катта аҳамият касб этади.