Ishchi guruh: T/r

Taqrizchilar:

1	K.X.G’aniyev	Farg’ona davlat universiteti, Biologiya kafedrasi dotsenti, biologiya fanlari nomzodi;
2	I.I.Zokirov	Farg’ona davlat universiteti, Tabiiy fanlar fakulteti dekani, biologiya fanlari doktori;
3	M.M. Yunusov	Farg’ona davlat universiteti, Ekologiya kafedrasi mudiri, biologiya fanlari nomzodi, dotsent;
4	Sh.Q.Yuldasheva	Farg’ona davlat universiteti, biologiya kafedrasi mudiri, biologiya fanlari nomzodi, dotsent;
5	B.A.Muminov	Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zMU biologiya fakulteti “Zoologiya” kafedrasi dotsenti;
6	Sh. N. Qo’ziyev	Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zMU biologiya fakulteti “Biokimyo” kafedrasi biologiya fanlari bo’yicha falsafa doktori;
7	E.Z.Halimov	Buxoro muhandislik-texnologiyasi instituti, akademik litsey ijrochi, direktori.
8	G.A.Mirzoyeva	Buxoro muhandislik-texnologiyasi instituti, akademik litsey biologiya o’qituvchisi
9	X. Mavlonov	Jizzax davlat pedagogika instituti biologiya va uni o’qitish metodikasi kafedrasi professori, biologiya fanlari doktori;
10	H. Qo’shiyev	Guliston davlat universiteti, o’quv ishlari bo’yicha prorektor, biologiya fanlari doktori, professor;
11	A.Pazilov	Guliston davlat universiteti, biologiya kafedrasi professori, biologiya fanlari doktori;
12	A.Jabborov	Samarqand davlat universiteti, biologiya fanlari doktori, professor;
13	Z.Izzatullayev	Samarqand davlat universiteti, biologiya fanlari doktori, professor;
14	H.Boymurodov	Samarqand davlat universiteti, biologiya fanlari doktori, professor;
15	K. Zokirov	Andijon davlat universiteti, biologiya fanlari nomzodi;
16	A.Xusanov	Andijon davlat universiteti, biologiya fanlari doktori, professor;
17	A.Ummatov	Andijon davlat universiteti, biologiya fanlari nomzodi;
18	X.Sulaymonov	Andijon davlat universiteti, biologiya fanlari nomzodi;
19	A.Xurramov	Termiz davlat universiteti, Tabiiy fanlar fakulteti dekani, biologiya fanlari doktori;
20	K. Eshnazarov	Termiz davlat universiteti, Zoologiya kafedrasi dotsenti, biologiya fanlari nomzodi;
21	X.Tangirov	Termiz davlat universiteti, Zoologiya kafedrasi mudiri, biologiya fanlari nomzodi;
22	A.Bekmurodov	Termiz davlat universiteti, Zoologiya kafedrasi dotsenti v/b, biologiya fanlari boyicha falsafa doktori;
23	G’.Y. Bobonazarov	Qarshi davlat universiteti, Zoologiya va fiziologiya kafedrasi mudiri, biologiya fanlari biologiya fanlari nomzodi, dotsent;
24	B.O.Davronov	Qarshi davlat universiteti, Zoologiya va fiziologiya kafedrasi dotsenti v/b, biologiya fanlari biologiya fanlari nomzodi;
25	V.B.Fayziev	Chirchiq davlat pedagogika instituti biologiya kafedrasi mudiri, biologiya fanlari doktori;

Biologiya fanidan O‘zbekiston Respublikasi Uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlarini tayyorlashda yaqindan yordam bergan Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti, Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston Milliy universitetiga, Urganch davlat universitetiga, Samarqand viloyati xalq ta’limi boshqarmasiga hamda Samarqand davlat universitetiga o‘z minnatdorchiligimizni bildiramiz.
MUNDARIJA

№	TARKIBI	bet
1	M U Q A D D I M A	7
2	BIOLOGIYA FANIDAN AMALGA OSHIRILGAN ISHLAR HAMDA MUAMMOLAR	9
3	MАKTАBGАCHА, UMUMIY O‘RTА, PROFESSIONАL VА OLIY TА’LIM TIZIMLАRIDА BIOLOGIYA FANINING UZVIYLIGINI TА’MINLАSH KONSEPSIYASI	10
4	MAKTABGA TAYYORLOV GURUHI UCHUN TABIAT BILAN TANISHTIRISH TA’LIMIY FAOLIYATI UCHUN DASTUR	33
5	UMUMIY O‘RTA TA’LIMNING MILLIY O‘QUV DASTURI	37
6	AKADEMIK LITSEY DАSTURI	111
7	BOSHLANGʻICH PROFESSIONAL TAʼLIMNING OʻQUV DASTURI	139
8	OLIY TA’LIM TIZIMIDA BIOLOGIYA TA’LIMI A’LIM YO‘NALISHI O‘QUV DASTURLARI	157
	UZLUKSIZ TA’LIM DASTURLARINI TASDIQLASH	----

MАKTАBGАCHА, UMUMIY O‘RTА, PROFESSIONАL VА OLIY TА’LIM TIZIMLАRIDА BIOLOGIYA FANINING UZVIYLIGINI TА’MINLАSH KONSEPSIYASI
1-BOB. UMUMIY QOIDALAR


2-BOB. BIOLOGIK TA’LIMNING AMALDAGI JORIY HOLATI
VA MAVJUD MUAMMOLAR


Maktabgacha ta’lim tizimida:
Umumta’lim tizimida:
o`quvchilarga biologik ta’lim berishning zamonaviy innovatsion uslublarini joriy etish O`zbekiston Respublikasi iqtisodiyoti keyingi 10 yil ichida dunyoning taraqqiy etgan davlatlar qatoriga kirishi, ya’ni 2030 yilga kelib iqtisodiyotning sanoat va seleksiyaning tarmoqlari bo`yicha jahonda yetakchi davlatlardan biriga aylanishiga zamin yaratishda muhim shartlardan biridir. Bugungi kunda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari jamiyat rivojlanishiga shiddatli ta’sir ko`rsatmoqda. Shu bilan birga infratuzilmaning eskirganligi, kadrlar kompetensiyalarining iqtisodiy rivojlanish strategik maqsadlariga nomuvofiqligi, intellektual mulkni himoya qilish muammolari, oliy ma’lumot olish imkoniyatlarining cheklanganligi, yuqori texnologiya va ilm-fanga asoslangan ishlab chiqarishning rivojlanmaganligi, inson kapitali va imijiga zarur miqdordagi investitsiyalarning sarflanmasligi, malakali xodimlarning yetishmasligi, o`rta bo`g‘indagi rahbar va xodimlarning past darajadagi malakasi, ishchilarda mehnatga nisbatan rag‘batning yo`qligi, eskirgan ish usullaridan foydalanish kabi muammolar o`z yechimini kutmoqda. Bunda mamlakatimizda ilm-fanni yanada ravnaq toptirish, yoshlarimizni chuqur bilim, yuksak ma’naviyat va madaniyat egasi etib tarbiyalash, raqobatbardosh iqtisodiyotni shakllantirish, yangi va zamonaviy bosqichga ko`tarish zarur vazifa etib belgilandi.
Ta’limi tizimida 11 yillik ta’limning joriy qilinishi va o`rta maxsus kasb-hunar ta’limi tizimining funksiyalari o`zgarishi hisobiga biologiya fanini o`qitish mazmuni va metodikasining rivojlanishida ayrim bo`shliq va kamchiliklar yuzaga kelgan. Hozirgi vaqtda biologiya o`qitishning amaldagi holati tahlil qilinganda quyidagilar ma’lum bo`ldi. Jumladan:
biologiya fanini o`quv metodik ta’minoti (o`qituvchi kitobi, multimedia ilovalar, didaktik materiallar va boshqa) yetarli darajada ishlab chiqilmaganligi;
o`quvchilarning yosh, psixologik xususiyatlarini inobatga olgan holda, fan bo`limlari va mavzularining o`qitish ketma-ketligi hamda murakkablik darajasini qaytadan ko`rib chiqish; biologiya o`quv dasturlarini ilg‘or xorijiy tajriba asosida takomillashtirish, o`quv yuklamalari va fanlarni qayta ko`rib chiqish, ularni xalqaro standartlarga moslashtirish, darslik va adabiyotlar sifatini oshirish; biologiya fani yo`nalishida fundamental va amaliy tadqiqotlarga asoslangan zamonaviy bilimlarni o`zlashtirish; biologiya o`qitishning barcha bosqichlarida xalqaro andozalarga to`liq javob beradigan axborot texnologiyalari joriy etish; o`quvchilar darsliklardagi o`quv materiallarni o`zlashtirishda bilishga qiziqish, ishtiyoqni hosil qiladigan o`yin va mashqlar, art-texnologiyalar o`z aksini topmaganligi;
biologiya fanini o`qitishda o`quvchilarni o`zaro hamkorlikda ishlash, mashg‘ulotlarni shaxsga yo`naltirilgan ta’lim tamoyillariga asoslanib o`qitish yo`lga qo`yilmaganligi;
biologiya fanini o`qitishda amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlari o`tkazish uchun biologiya xonasining moddiy-texnik ta’minotiga kam e’tibor qaratilayotganligi;
biologiya fanini o`qitishda mavzular kesimida zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo`llash metodikasining ishlab chiqilmaganligi;
STEAM zamon talablari asosida xalqaro miqyosida o`quvchilarga ta’lim-tarbiya berishda umumta’lim fanlari bo`yicha fanlararo bog‘lanish va amaliy yondashuvga e’tibor qaratilmaganligi;
o`quvchilarning tanqidiy, mantiqiy fikrlashi va amaliy ko`nikmasini shakllantirishga yo`naltirilgan xalqaro baholash dasturi (PISA, TIMSS) talablariga mos keladigan mashg‘ulotning shakl va usuli ishlab chiqilmaganligi;
biologiya fani meyoriy hujjatlarida baholash mezonlarining faqat bitiruvchi kompetensiyasi uchun ishlanganligi va multimedia ilovalari, didaktik materiallarning yetishmasligi, darsliklar asosida uning metodikasini qayta ishlab chiqish talab etiladi;
biologiya fani mazmuniga genetik injeneriya, genomika, kosmik biologiya, biotexnologiya kabi O`zbekiston iqtisodiyoti rivoji uchun zarur bo`ladigan elementlarning kiritilmaganligi bo`lajak maktab bitiruvchisi va mutaxassislarning kasbiy sifatlariga salbiy ta’sir ko`rsatmoqda;
o`quvchilarda ta’lim olishga kuchli motivatsiyani shakllantirish uchun o`quvchilarda zamonaviy biologik bilim sohasidagi tayanch va fanga oid kompetensiyalarni rivojlantirishga yo`naltirilgan jihoz va uskunalarning yetishmasligi; biologiya fani moddiy-texnika bazasini eskirganligi, zamonaviy laboratoiriya jihozlari bilan jihozlanmaganligi;
pedagoglarning metodik ta’minotini yaxshilash, biologiya fani o`qituvchilari uchun masofadan o`qitishning yangi shakllari joriy etilmaganligi;
mavjud oliy ta’lim muassasalarida biologiya fani yo`nalishida pedagog-kadrlarning sifati bugungi kun talablariga mos kelmasligi, ularni o`qitishni tubdan qayta ko`rib chiqish va zamon talabiga mos kompetent kadrlarni tayyorlashni taqazo etmoqda.