Iscience. In. Ua

 «Актуальные научные исследования в современном мире»
 
Выпуск 9(77) ч. 1
 
ISSN 2524-0986
 
55
g’ijimlar, eziklar va mexanik iflosliklardan holi bo’lishi lozimdir. Gul bosish bo’yog’I tarkibiga: 
bo’yovchi modda, quyultma va yordamchi moddalar kiradi.
Gul bosish jarayoni quyidagi bosqichlardan iborat: 
Matoni gul bosishga tayyorlash 

gul bosish 

quritish 

bug’lash 

yuvish 

quritish.
Gul bosishda paydo bo’ladigan nuqsonlar ayrim joylardagina uchraydigan va butun 
gazlama to’piga tarqalgan xillarga bo’linadi. Ba’zi gazlamalar maxsus pardozlanishi mumkin. 
Hozirgi vaqtda gul bosishning quyidagi usullari qo’llaniladi: dastaki, aerografiya, to’r qolipli va 
naqshband metal valli.
Gul bosish uchun ishlatiladigan quyultiruvchilar quyidagi talablarni qanoatlantirishi 
lozim:
-
mato yuzasiga ravon o’tish,
-
gul chegara chiziqlarining aniqligi, 
-
gul bosish validagi naqshlarni yaxshi ho’llash, unda ushlanib qolish va gul bosish 
jarayonining turli sharoitlariga chidamlilik;
-
ikki va undan ortiq bo’yoqning o’zaro tez aralashishi;
-
mato yuzasidagi bo’yoq plyonkasining bo’kuvchanligi;
-
oson yuviluvchanlik, rangning ravonligi, 
-
bo’yovchi modda bilan kimyoviy bog’lanmaslik. 
Texnik xossalari quyidagilar:
-
gul bosish ravonligi,
-
gul chegara chiziqlarining aniqligi,
-
bo’yoqning mato qatlamiga kirishish chuqurligi,
-
bo’yoqning naqshband o’ymalaridan matoga o’tish qobiliyati, 
-
rang to’qligi, 
-
bo’yovchi moddaning bog’lanish darajasi. 
Gidrolizlangan bo’yoqning yuvilish darajasi bo’yicha faol bo’yoqlar 4 ta guruhga 
bo’linadi:
-
yaxshi yuviladigan va oq fonga o’tmaydigan bo’yoqlar;
-
qoniqarli darajada yuviladigan va oq fonga qisman o’tadigan bo’yoqlar;
-
yomon yuviladigan va oq fonga o’tadigan bo’yoqlar; 
-
Juda yomon yuviladigan va oq fonga faol o’tadigan bo’yoqlar. 
Rang mustahkamligini oshirish uchun qo`shimcha yakunlovchi ishlov berish tavsiya 
qilinadi. Bo`yashning termozol usuliga boshqa mualliflarning izlanishlari ham bag`ishlangan. 
Prof. V. Androsov sellyulozali tola va PAN tolasi aralashmasini kation va kub bo`yovchi 
moddalar bilan bo`yashni uch usulini taklif etgan. Yana shu muallif PAN va atsetat tolalari 
aralashmasini dispers va kation bo`yovchi moddalar bilan bir vannali ikki bosqichli uch usul 
bilan bo`yashni ham tavsiya etgan. Bu usulda ham oldin PAN tolasi kation bo`yovchi modda 
bilan bo`yaladi, so`ng yana shu vannaning o`zida atsetat tolasi dispers bo`yovchi moddasi 30 
bilan bo`yaladi. Ammo to`q rang olish uchun ikki vannali usuldan foydalanish ma`qulroq. 
Yuqorida ko`rib o`tilgan termozol bo`yash usulini bir va ikki vannali variantlari PAN va paxta tola 
aralashmalari uchun ham ahamiyatli. Bir vannali usul iqtisodiy jihatdan ustunroq turadi. Bu 
usulda bir vaqtning o`zida bo`yovchi moddalarning aralashmasi tolalarda, matolarda yuqori 
haroratda qizdirish orqali bog`lanadi. Dispers va aktiv bo`yovchi moddalar aralashmasidan 

---