Is va mv zv n I 90 sih vA ra an vD xn a a o

1.4.1-chizma. Ishlab chiqarish faoliyati jarayonlari tarkibiy tuzilishi
1.4. Xo‘jalik mablaglari va ularning tasnifi
Islilab c h iq a rish
25

---

X o‘jalik faoliyatining mahsulot ishlab chiqarish, ishlar ba- 
jarish, xizmatlar ko‘rsatish jarayonlarini tashkil etishning asosiy 
bug‘ini uni m ablag‘ bilan ta ’minlash hisoblanadi. X o‘jalik yuritu- 
vchi subektlar m alag ia ri quyidagi ikki manbalar hisobidan shakl- 
lanadi:
o ‘z m ablaglari;
qarz (jalb etilgan) m ablag‘lar.
Amaliyot 
va 
k o ‘pchilik 
ilmiy 
adabiyotlarda 
korxona 
m ablag‘lariga nisbatan “kapital” iborasi qoilaniladi. Shu bois bux­
galteriya hisobida ham “m ablag‘lar” va “kapital” iboralari ishlati- 
lishi mumkin.
M a’lumki, korxona m ablag lari miqdori x o ‘jalik jarayonlari 
natijasida k o ‘payishi kamayadi. K orxona m ablag‘lari miqdorida 
“qo‘yilm alar”, “foyda”, “xarajat” va “kapital chiqimi” x o ‘jalik ja- 
rayonlari asosida ko ‘payish yoki kamayish holatlari sodir b o ‘ladi. 
Ushbu jarayonlar mazmunini quyidagi chizmada ko‘rish mumkin 
(1.4.2-chizma).
Г
K o 'p a y is h i 
=0=
Q o 'v ilm a la r
'-ГГ ~
fovda
Xususiy kapital
1 .
Kamayishi
Ж
xarajat
33=
K a p ita l c h iq im i
1.4.2-chizma. Xususiy kapital miqdori o'zgarishi bilan
bog'liq jarayonlar”
M ab lag lar aylanishidagi asosiy bosqich bu moddiy boyliklar- 
ni yaratish jarayoni sodir bo‘ladigan ishlab chiqarish bosqichidir. 
Bu yerda ishlab chiqarilgan buyumlar nafaqat tashqi k o ‘rinishi va 
xususiyati bilan, balki qiymatining hajmi bilan farq qiladigan yangi
11 B .N id iz. H, .Ajidcrson, D. K old u yell “P rinciblcs o f A cco u n tin g ” . М .Ф инансы и эко­