Қироатни ўрганиш

Қироатни ўрганиш
муборак бир силсила вужудга келди. Ушбу муборак силсиланинг ҳар бир халқаси ўзгача
бир олам бўлди.
Қуръон ва қироатлар
Аллоҳ таоло инсониятни ер юзида Ўзига халифа ўлароқ яратгандан сўнг унинг тўғри ва
саодатманд ҳаёт кечириши учун Ўзининг диний таълимотларини юбориб тургани воқеий
ҳақиқатдир. Ана ўша таълимотларнинг асоси одатда илоҳий китобларда акс этган. 
Аллоҳ таоло Ўз илоҳий ҳикмати ила Ўзининг сўнгги каломини араб тилида нозил
қилишни ирода қилди ва уни фасоҳату балоғат ва бошқа жиҳатларда инсон зотининг
қурби етмайдиган даражада юксак ва олий этди. Арабларнинг каттаю кичиги, олимию
шоири – барча барчаси унинг қаршисида тиз чўкканча таслим бўлишга мажбур бўлди.
Унинг турли усулда ўқилиши эса алоҳида бир мўъжиза бўлди.
Қуръони Карим даставвал бир хил суратда нозил этилар ва қироат қилинар эди.
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бошлиқ мусулмонлар Мадинага ҳижрат
қилишгач, кўплаб араб қабилалари Исломга кира бошладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу
алайҳи васалламнинг одатлари, янги мусулмон бўлган кишиларга биринчи бўлиб Қуръон
ўргатар эдилар ва аввалроқ мусулмон бўлиб, Қуръондан илм таҳсил қилганларга
«Биродарларингизга Қуръон ўргатинглар», дердилар. Аммо янги мусулмон
бўлганларнинг ичида қариси ҳам, ёши ҳам, эркаги ҳам, аёли ҳам, билимлиси ҳам,
билимсизи ҳам, шаҳарлиги ҳам, бадавийси ҳам бор эди. Шу боис, уларнинг Қуръон
ўрганишларида маълум қийинчиликлар кўндаланг бўлиши табиий эди: йиллар давомида
ўзлари ўрганган, табиатларига сингиб кетган лаҳжаларига зид равишда Қуръон
калималарини талаффуз қилиш уларга машаққат пайдо қилди, агар ўзларига қўйиб
берилса, Қуръонни нотўғри шаклда ўзлаштиришлари эҳтимоли ҳам кўзга ташланди. Шу
боис, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолодан улар учун енгиллик
беришини сўраб илтижо қилдилар. У зотнинг дуолари сабаб бўлиб, Аллоҳ таолонинг
азалий иродаси юзага чиқди: Қуръони Каримни бир неча ҳарфда – суратда ўқишга
ижозат бўлди. 
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Жаброил менга бир ҳарфда қироат қилдирди. Мен унга мурожаат қилиб, зиёда
этишини сўрайвердим, у зиёда қилиб бораверди, ниҳоят, етти ҳарфгача етди»,
дедилар».
Бухорий ва Муслим ривоят қилган.
Имом Муслим, Абу Довуд ва Термизий Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳудан ривоят
қиладилар:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Бану Fифорнинг ҳовузи олдида эдилар. У зотнинг
ҳузурларига Жаброил алайҳиссалом келиб:
«Аллоҳ сенга умматинг Қуръонни бир ҳарф¬да ўқишини амр қилмоқда», деди.
«Аллоҳдан Унинг офияти ва мағфиратини сўрайман, менинг умматим бунга тоқат қила
олмайди», дедилар у зот.
3 / 22

---