ҚИРҚ олтинчи илмий-амалий конференцияси материаллари

BUGUNGI KUN TARBIYACHISIGA QO‘YILADIGAN TALAB VA 
VAZIFALAR 
 
M.Umbarova maktabgacha ta’lim fakulteti talabasi 
Ilmiy rahbar: G.M.Altibaeva 
Ma’lumki, “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi”dan ko‘zlangan asosiy maqsad – ta’lim-tarbiya sohasini tubdan isloh qilish, uni 
o‘tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to‘la xalos etish, rivojlangan 
demokratik 
davlatlar 
darajasida, 
yuksak 
ma’naviy 
va 
ahloqiy 
talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash milliy tizimini yaratishdir. 
Dunyoga yangi ko‘z bilan qaraydigan, uddaburon, ishning ko‘zini biluvchi, buyuk 
kelajagimiz poydevorini quruvchi va yuksaltiruvchi mutaxassis kadrlarni tayyorlash, 

---

~ 78 ~ 
Respublikamiz 
pedagoglari 
oldida 
turgan 
eng 
muhim 
va 
mas’uliyatli vazifadir. 
O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimov ta’biri bilan aytganda, 
“...bizning mamlakatimizda amalga oshirilayotgan Dastur – bu boshqa modellarni 
qandaydir takrorlash yoki nusha ko‘chirish emas, aksincha, birinchi navbatda, 
rivojlangan dekmokratik davlatlarda to‘plangan tajribani o‘zida mujassam etgan va ayni 
paytda shiddat bilan o‘zgarib borayotgan hozirgi zamon talablarini hisobga olgan holda 
ishlab chiqilgan dasturdir”.
3
«Milliy dasturni» amalga oshirishda mavjud ta’lim va 
kadrlarni tayyorlash tizimlarini tubdan o‘zgartirish zamonaviy ilmiy fikrlar yutuqlari va 
ijtimoiy tajribalarga, ta’lim jarayonini hamma bosqichlarida, uzluksiz ta’lim tizimi 
ta’lim muassasalarining hamma shakli va turlarida ilg‘or-metodik ta’limlarga tayangan 
holda 
amalga 
oshiriladi. 
Jamiyatimiz taraqqiyotining muhim sharti bo‘lg‘usi kadrlarni tayyorlash 
tizimining mukammal bo‘lishi, zamonaviy fan-texnika va texnologiyalar asosida 
rivojlanishi hisoblanadi. Hozirgi zamonaviy bosqichda pedagogik dolzarb vazifalarga 
ilg‘or pedagogik tajribalar yutuqlaridan foydalanish asosida shaxsni tarbiyalash, o‘qitish 
va rivojlantirish maqsadlari, mazmuni, metodlari, vositalari va tashkiliy shakllarini ilmiy 
ta’minlash kiradi. 
Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta’lim tizimini orqali har 
tomonlama rivojlangan shaxs-fuqaroning tashkil topishni ko‘zda tutadi. U ushbu ta’lim 
tizimida va kadrlar tayyorlashda ta’lim xizmatlarining istemolchisi, buyurtmachisi 
sifatida 
va 
huddi 
shunday 
ishlab 
chiqaruvchi 
sifatida 
ishtirok 
etadi. 
Tarbiyachi yosh avlodni xalqimizning munosib farzandlari qilib tarbiyalashdek 
muhim,faxrli va shu bilan birga mas’uliyatli vazifani bajaradi. Tarbiyachining siyosiy 
etukligi bolalarni tarbiyalash sifati uchun xalq hamda jamiyat oldidagi o‘z mas’uliyatini 
anglashiga, ta’lim-tarbiya vazifalarini hal etishga ijodiy yondoshishi, o‘z mahoratini 
doimo takomillashtirib borish va ishdagi hamkasblarining o‘sishiga ko‘maklashishiga 
yordam beradi. 
Demak, tarbiyachi avvalo bilimli bo‘lishi, o‘zi yashab turgan o‘lka hayotini 
bilishi, tabiat va jamiyat qonuniyatlarini tushunishi, ijtimoiy faol bo‘lishi, umumiy va 
maktabgacha tarbiya pedagogikasi, bolalar ruhiyati va fiziologiyasini egallashi va 
bolalarning yosh xususiyatlarini bilishi kerak. 
Shuningdek, tarbiyachining pedagogik hodisalarni tahlil qilishga ilmiy nuqtai nazardan 
yondoshuvi bolalarni har tomonlama rivojlantirish muvaffaqiyatini amalga oshirishga 
imkon beradi. Har bir tarbiyachi o‘ziga qo‘yilayotgan zamonaviy talablarni his eta 
bilishi davlatimiz maktabgacha ta’lim muassasalari oldiga qo‘yayotgan talablarni 
muvaffaqiyatli amalga oshirishining garovidir. Bu talablar: 
-Bolaning sog‘lig‘ini saqlash va mustahkamlash. 
-Aqliy qobiliyatlarini o‘stirish. 
-Milliy qadriyatlar, ma’naviyatimizning g‘oyaviy-aqliy tamoyillariga mos e’tiqod 
va qarashlarni tarkib toptirish. 
-Ona Vatanga muhabbatni, ijtimoiy faollikni shakllantirshi. 
-Yosh avlodda o‘rtoqlik, do‘stlik hissini halollik va mehnatsevarlikni tarkib 
toptirish. 

---

~ 79 ~ 
Demak, yuqorida keltirilgan sifatlarni tarkib toptirish o‘sib kelayotgan yosh avlodni 
tarbiyalash hamma tomonlarni qamrab ololmaydi. Lekin tarbiyachi shularga asoslanib
I.A.Karimovning “Yuksak bilimli va intеllеktual rivojlangan avlodni tarbiyalash–
mamlakatni barqaror taraqqiy ettirish va modеrnizatsiya qilishning eng muhim sharti” 
mavzusidagi Halqaro konfеrеntsiyada so‘zlagan nutqidan. Toshkеnt, 2012 yil, 17 
fеvral.bolalarni mustaqil hayotga va mehnatga tayyorlash ishini ma’lum bir maqsad 
bilan samarali amalga oshirishi mumkin. O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti 
I.A.Karimov o‘zining «Buyuk kelajagimizning huquqiy kafolati» nomli risolasida 
shunday yozadi. «Tarbiyachi- ustoz bo‘lish uchun boshqalarniig aql idrokini o‘stirish, 
ma’rifat ziyosidan bahramand qilshi, haqiqiy vatanparvar, haqiqiy fuqaro etib etishtirish 
uchun avvalo, tarbiyachining o‘zi ana shunday yuksak talablarga javob berishi ana 
shunday buyuk fazilatlarga ega bo‘lishi kerak» demak, bola shaxsini shakllantirishda 
tarbiyachi aloxida ahamiyat kasb etadi. Ayniqsa, uning har bir bolaning shaxs sifatida 
shakllanishida javobgarligini taqozo etadi. SHunga kura tarbiyachi bolalarga kundalik 
hayotda o‘yinlarga, mashg‘ulotlarga, birgalikda mehnat faoliyatida, ular bilan 
bo‘ladigan muomalada, muloqotda ibrat, namuna bo‘lishi, bolani har tomonlama diqqat 
bilan o‘rganishi, uning shahsiy xusutiyatlari, qobiliyatlarini bilishi, pedagogik 
nazokotini namoyon qilishi, bolalarning xulq-atvori, ish natijalarini haqqoniy baholash 
va ularga o‘z vaqtida yordam ko‘rsata olish hamda oilaviy ahvoli bilan qiziqishi zarur 
hisoblanadi. Shundan kelib chiqqan holda bo‘lg‘usi kadrlarni har tomonlama tayyorlash 
– pedagogik, texnik-texnologik, kasbiy bilim olishining o‘ziga xos belgisi ularning 
amaliyot asosida yangilikni o‘rganish, bilimga intilish, ko‘nikma, malaka, mahorat 
darajasini ko‘tarish, ishlab chiqarish va jamiyatning muhim masalalarini ochishga 
qaratiladi.