Iqtisodiyoti

Qisqacha xulosalar 
Barcha tarmoqlarda bo‘lgani singari qishloq xo‘jaligi tarmog‘ida 
ham mahsulot ishlab chiqarish uchun turli arajatlar qilinadi. Qishloq 
xo‘jaligi tarmog‘ining o‘ziga xos xususiyatlari xarajatlar qilinishida ham 
o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Bunda tabiiy omillarning ta’siri, ishlab 
chiqarishning mavsumiyligi kabi o‘ziga xos xususiyatlari xarajatlar 
hajmi va tarkibiga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.
Qishloq xo‘jalik korxonalari faoliyatiga baho berishda mahsulot 
tannarxi ham muhim ahamiyatga ega. Qishloq xo‘jaligi tarmog‘ida 
faoliyat yurituvchi tadbirkorlik subyektlarining faoliyati samaradorligini 
oshirish uchun mahsulot tannarxini arzonlashtirish muhim ahamiyatga 
ega.
Nazorat va muhokama uchun savollar: 
1. Qishloq xo‘jaligida amalga oshiriladigan xarajatlar qanday 
turkumlanadi? 
2. Jami va o‘rtacha xarajatlari deganda nimani tushunasiz? 
3. Qanday xarajatlarni doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar deb atash 
mumkin? 
4. Xarajatlar elementlari va moddalari haqida qanday tushunchaga 
egasiz? 
5. Qishloq xo‘jalik mahsulotlari tannarxi deganda nimani tushunasiz? 
6. Qishloq o‘jaligida mahsulot tannarxining qanday turlari mavjud? 
7. Qishloq xo‘jalik mahsulotlari tannarxi tarkibiga qanday xarajatlar 
kiradi? 
8. Qishloq xo‘jaligida mahsulot tannarxini pasaytirishga qanday chora-
tadbirlar yordamida erishish mumkin? 
 
 
 
BOB YUZASIDAN AMALIY TOPSHIRIQLAR: 
 
1-topshiriq: 
Klaster
usuli
yordamida qishloq xo‘jaligi tarmog‘ida xarajatlarning 
turkumlanishini ko‘rsatib berish.

---

334 
2-topshiriq: 
Zinama-zina
usuli
yordamida qishloq xo‘jaligida mahsulotlarning 
ishlab chiqarish tannarxiga kiruvchi xarajatlar tarkibini ko‘rsatib berish. 
Bunda guruh talabalari 5 ta kichik guruhga bo‘linadi va har bir guruhga 
qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining ishlab chiqarish tannarxiga kiruvchi 
bitta xarajat elementini yoritib berish vazifasi beriladi. Kichik guruhlar 
alohida ishlab, o‘zlariga berilgan vazifaning javobini qog‘ozga yozishadi 
va kichik guruhdan bir kishi chiqib uni taqdimot qilinadi hamda shu 
tariqa barcha guruhlar ketma-ketlikda taqdimot qilishadilar. Bunda 
guruhlar tomonidan qog‘ozlarga yozib tayyorlangan javoblar mos 
ketma-ketlikda doskaga joylashtirib boriladi. Natijada qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlari ishlab chiqarish tannarxiga kiruvchi xarajatlarning barcha 
tarkibiy qismlari yoritib beriladi.