"iqtisodiyot va turizm" fakulteti "iqtisodiyot va menejment"kafedrasi

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS 
TA’LIM VAZIRLIGI TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI 
“IQTISODIYOT VA TURIZM” FAKULTETI “IQTISODIYOT VA 
MENEJMENT”KAFEDRASI 
 
 
KURS ISHI 
 
MAVZU
: 
Soliqlarning makroiqtisodiy mohiyati va roli.
Iqtisodiyot (tarmoqlar va sohalar bo`yicha) ta‟lim yo‟nalishi 
Bajardi 2-kurs 118-guruh talabasi 
Julliyev Qahramon
Ilmiy rahbar: ______________ 
 
 
Termiz – 2020 
 

---

MAVZU
: 
Soliqlarning makroiqtisodiy mohiyati va roli. 
 
Reja: 
Kirish 
Asosiy qism: 
1.
 
Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va ularni guruhlashni nazariy asoslari
2.
 
Mamlakatimizda soliqlarni undirish mexanizmining amaldagi holati 
tahlili
3.
 
Soliqlarni davlat budjeti daromadlarini shakllantirishdagi rolini oshirish 
masalalari
4.
 
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida soliqlarni o‟z vaqtida tushib 
turishini ta‟minlash masalalari
Xulosa 
 
Foydalanilgan adabiyotlar 

---

Mavzuning dolzarbligi. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlat o‟zining 
ichki va tashqi vazifalarini, har xil ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy chora-
tadbirlarni amalga oshirish uchun zarur bo‟lgan mablag‟larning asosiy 
qismini soliqlar orqali to‟playdi. Jumladan, soliqlar respublika va mahalliy 
byudjetlar daromadlarini shakllantiradi, davlat ijtimoiy dasturlari uchun 
moliyaviy negiz yaratadi, soliq to‟lovchi shaxslarning tadbirkorlik 
faoliyatini boshqaradi, ularning tabiiy resurslardan unumli foydalanishga 
bo‟lgan intilishini rag‟batlantiradi, narx belgilashga ta‟sir ko‟rsatadi, 
aholining turmush darajasini tartibga solib turadi, imtiyozlar yordamida 
esa aholining kam ta‟minlangan qatlamlarini ijtimoiy himoya qilishni 
tashkil etishga yordam beradi. Soliqlarning iqtisodiy mohiyati davlat bilan 
huquqiy va jismoniy shaxslar o‟rtasida vujudga keluvchi ob‟ektiv majburiy 
to‟lovlarga as oslangan moliyaviy munosabatlar orqali xarakterlanadi. Bu 
moliyaviy munosabatlar maxsus ijtimoiy xarakterga ega bo‟lib, milliy 
daromadning bir qismi bo‟lgan pul mablag‟larini davlat ixtiyoriga safarbar 
qilishga 
xizmat 
qiladi. 
O‟zbekiston 
Respublikasi 
Prezidenti 
I.A.Karimovning ta‟kidlaganidek, “Soliq yukini yanada kamaytirish, 
jumladan, yuridik shaxslar uchun foyda solig„i stavkasini 9 foizdan 8 
foizga, jismoniy shaxslar uchun eng kam soliq hajmini 8 foizdan 7,5 
foizga tushirish iqtisodiyotimiz rivojida albatta muhim ahamiyat kasb 
etadi. Bunday soliq yengilliklari 130 milliard so„mdan ortiq mablag„ni 
tejash va uni korxonalar ixtiyorida qoldirib, ularning o„z aylanma 
mablag„larini ko„paytirish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish va 
texnologik yangilash, shuningdek, aholi daromadlarini 90 milliard 
so„mdan ko„proq oshirish imkonini beradi”. 
Soliqlarning jamiyat hayotidagi rolini oshib borishi bilan davlat byudjeti 
daromad bazasini qay tarzda va darajada shakllanishiga bog‟liqdir. Soliq 

---

bozor konyukturasini boshqarishga o‟ziga xos vosita hisoblanadi. Soliq 
vositalari orqali iqtisodiy tarmoqlarini rivojlantirish va kerak bo‟lsa ularni 
inqiroz holatiga tushib qolishiga sababchi bo‟lishi mumkin. Shu bois 
moliyaviy resurslardan oqilona foydalanish va ularni to‟g‟ri yo‟naltirish, 
samaradorligini oshirish, ijtimoiy – iqtisodiy taraqqiyotni ta‟minlashda 
soliq munosabatlari muhim rol o‟ynaydi. Soliq siyosatini oqilona yuritish 
nafaqat makroiqtisodiy barqarorlikni ta‟minlashga, balki mukammal 
byudjet siyosatini yuritishga, aholi turmush darajasini yaxshilashga 
erishish mumkin bo‟ladi. Shu nuqtai-nazardan mazkur kurs ishi mavzusi 
dolzarbdir.