"iqtisodiyot va menejment "

K.G.Yung
shaxsning psixologik xususiyatlarini “ekstraversiya” va “introversiya” tushunchalari 
orqali ta`riflab berishni taklif etadi.
“Ekstraversiya”
(extra-tashqari) shaxsning shunday psixologik xususiyatlarini 
ko`rsatib beradiki, bunda shaxs o`zining qiziqishlarini tashqi omilga, tashqi 
ob’yektlarga qaratadi, ba`zan buni o`zining qiziqishlari hisobiga, shaxsiy ahamiyatini 
pasaytirish hisobiga amalga oshiradi. ekstravertlarga xulq-atvorining ta`sirchanligi, 
imo-ishoralardagi faollik, samimiylik tashabbus ko`rsatish, ijtimoiy ko`nikuvchanlik, 
ichki olamning ochiqligi xos bo`ladi.
“Introversiya”
(intro-ichki) shaxsning o`z shaxsiy manfaatlariga, ichki olamiga 
diqqat-e`tiborining qayd qilinishi bilan ajralib turadi.
Introvertlar o`zlarining manfaatlarini eng muhim deb hisoblab, uni yuqori 
darajada qadrlaydilar. Ular uchun odamovilik, biqiqlik, ijtimoiy passivlik, mustaqil 
tahlil qilishga moyillik, yetarli darajada murakkab ijtimoiy ko`nikish xosdir.
Ekstraversiya va introversiyaning hissiy tavsiflar bilan birga qo`shilib kelishi 
shaxs temperamentini belgilab beradi.
“Temperament” tushunchasi lotincha temperamentum – qismlarning tegishli 
nisbati, mutanosiblik degan ma`noni bildiradi.
Qadimgi tibbiyotning yirik namoyandasi Gippokratning inson badanida qon 
asosiy o`rinni ishg’ol etsa, bunday odam harakatchan, engil bo`ladi, taassurotlarining 
almashinishiga tez ko`nikib keta qoladi, o`z atrofida sodir bo`layotgan voqealarga 
darhol va ishtiyoq bilan aralashadi, degan fikri bejiz emas. Mana shu xil kishilarni 
Gippokrat 
sangvinik
lar (xushchaqchaq kishilar) deb atagan. Bu lotincha “sangvinis”, 
ya`ni qon degan so`zdan kelib chiqqan. Sangviniklar tuyg’u (jo`shqin) xususiyatlari 
bilan ajralib turadi. 
Sangviniklar:
kishilar bilan tez til topishadigan; bir ish turidan boshqa bir ish 
turiga tezda ko`nikadigan; bir turda bajariladigan ishlarni yoqtirmaydigan; yangi 
sharoitga osonlik bilan o`rganadigan; xushchaqchaq; harakatlari shiddatli; nutqi tez; 
kelajakka ishonch bilan qaraydigan; so`zini aniq va ma`noli qilib, imo-ishoralar bilan 
gapiradigan kishilardir. 

---

223 
Sangviniklar ish jarayonida kechgan ko`ngilsiz hodisalarni tezda unutadilar. 
Ular o`z kuchi hamda qobiliyatlariga ortiqcha baho berish xususiyatiga ega 
bo`ladilar. Rahbarlar sangviniklarning ishini salbiy baholashdan ko`ra ularga nisbatan 
qattiqqo`l va talabchan bo`lsalar, ijobiy natijalarga erishishlari mumkin. Sangviniklar 
yuqori lavozimga intiladigan kishilar bo`ladi. 
Agar kishida shilliq hukmron o`rin tutsa, unday kishilar og’ir, tepsa tebranmas, 
kayfiyatlari va intilishlari ancha barqaror, voqealar va hayot taassurotlariga loqayd 
qaraydigan bo`ladilar. Bunday kishilar