"iqtisodiyot va menejment "

M
t.ich
 = M
k
 x T
ich.ts
x K
x.u. 
Bunda: M
k
- o`rtacha bir kunlik xarajatlar (so’m); 
T
ich.ts
- ishlab chiqarish tsikli davomiyligi (kun); 
K
xo`
- xarajatlarning o`sish koeffitsienti. 
Xarajatlarning o`sish koeffitsienti asosiy materiallar (M
a
) to`liq qiymatda 
olinuvchi kattalik sifatida hisoblanadi. Ishlab chiqarish xarajatlari (M
ich
) butun ishlab 
chiqarish tsikli mobaynida bir xil suratda o`sib boradi hamda 50% qiymatda hisobga 
olinadi: 

---

89 
K
xu
 = (M
a
 * 0,5M
ich
) : T 
Bunda: T - mahsulot birligining rejadagi tannarxi. 
Tayyor mahsulot qoldiqlarini me`yorlashtirish.
Ishlab chiqarish jarayoni 
tugallangandan so`ng mehnat predmetlari tayyor mahsulot ko`rinishida muomalaga 
kiritiladi. Aylanma mablag’larning tayyor mahsulotga aylanish me`yoriyi miqdori, 
o`rtacha bir sutkalik ishlab chiqarilgan mahsulotning (tannarxi bo`yicha) aylanma 
mablag’larning kunlardagi tayyor mahsulot me`yorsiga sifatida, ya`ni tayyor 
mahsulotning korxona omborida saqlanish muddati sifatida aniqlanadi:
T
m
 = V : T * M
t.m
 
Bunda: T
m
– tayyor mahsulot me`yoriyi; 
V – rejalashtirilgan davrda rejadagi tannarx bo`yicha ishlab chiqarilgan
mahsulot; 
M
tm
– tayyor mahsulotlardagi aylanma mablag’lar zaxiralari me`yori,(kun);
T - rejadagi davrda kalendar kunlar miqdori. 
Tayyor mahsulotning omborda saqlanish muddati tayyor mahsulotni 
transportirovka qilish va sotishga bog’liq bo`ladi. Aylanma mablag’larning ushbu 
me`yoridagi kunlar soni mahsulotni tayyorlash, yuklash, hujjatlarni tayyorlash va 
ularni bankka topshirish uchun zarur bo`lgan kunlardan iborat bo`ladi.