"iqtisodiyot va menejment "

14.3.
 
Menejmentning ijtimoiy samaradorligi. 
Menejmentning ijtimoiy samaradorligini miqdoriy bahosida mulkiy 
taqqoslash tavsifi va alohida xususiy yo`nalishlarga e`tiborlilik xususiyati o`z 
ifodasini topadi. Boshqaruv apparatini mehnat unumdorligida muhim holat sifatida 
ishchilarning umumta`lim darajasini va malakasini oshirish, moddiy-maishiy 
sharoitlarni yaxshilash va boshqalar nazarda tutiladi. Iqtisodiy samaradorlik 
boshqaruvni takomillashtirishda boshqaruv apparatining mehnat va moddiy 
xarajatlarini kamaytirish, ijtimoiy-iqtisodiy omillarni qo`llash, ya`ni boshqaruv 
xodimlarining mehnat faolligini oshirish yoki mehnat qobiliyatlari susayishining 
oldini oluvchi, xodimlar qo`nimsizligini kamaytiruvchi va ishlovchilarning mehnat 
sharoitlarini yaxshilovchi tadbirlarni joriy qilish muhim ahamiyat kasb etadi.
Rivojlangan bozor munosabatlari sharoitida
 
boshqaruvning ijtimoiy yo`nalishi 
kuchaytiriladi. Bunga boshqaruvni rivojlantirish, moddiy-texnika bazasidan 
ijtimoiy-madaniy yo`nalishda foydalanish, ishlovchilarning moddiy va maishiy 
sharoitlarini yaxshilash, ta`lim olish, madaniy hordiq chiqarish, madaniy va 
ma`naviy vazifalarni chuqurlashtirish kabi masalalar kiritiladi.
Menejer bozor munosabatlarida xo`jalik mexanizmining ijtimoiy, iqtisodiy va 
rag’batlantiruvchi omillarini, mehnat jamoasi tavsifi, kuch va malaka vositalarini 
qo`llash va takomillashtirishning sir-asrorlarini to`la o`zlashtirib olsagina, 
boshqaruv faoliyatining samaradorligi va natijalarini ta`minlash imkoni yaratiladi.
Alohida ishchi bajaradigan ish yoki butun tashkilot faoliyati natijasini 
quyidagi umumiy formula bilan aniqlash mumkin: 
Natija = (Ish + Resurslar) 

 E 

 K 

 M 
Bunda: E – tashkilot tuzilishi samaradorligi; 
K – malaka (kvalifikatsiya); 
M – motivatsiya; 

---

333 
«
Ish
» va «
Resurslar
» kattaliklari haqiqiy xarajatlar bo`yicha qiymat shaklida 
o`lchanadi. E, 
K
, 
M
koeffitsentlari ijobiy natija kattaliklarining ko`rib o`tilgan 
omillardan funktsional bog’liqligini aks ettiradi va ekspert ravishda aniqlanadi. 
Menejmentning ijobiy natijasi, bir tomondan, tashkilot tuzilishining 
samaradorligi bilan, ikkinchi tomondan, unda ishlovchi xodimlarning malakasi va 
motivlashtirilishi bilan aniqlanadi.