Iqtisodiyot nazariyasi

tovar ishlab chiqarish, ayirboshlash va pul muomalasi qonun-qoidalari asosida tashkil etiladigan va boshqariladigan iqtisodiy tizim

{= bozor iqtisodiyoti

~ ma’muriy buyruqbozlikka asoslangan iqtisodiyot

~ aralash iqtisodiyot

~ to’g’ri javob yo’q}

Bozor mexanizmi … .

{= bozor iqtisodiyotining faoliyat qilishini tartibga solishni va iqtisodiy jarayonlarni uyg’unlashtirishni ta’minlaydigan dastak va vositalar

~ ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar (sotuvchilar va xaridorlar) o’rtasida pul orqali ayirboshlash jarayonida bo’ladigan munosabatlar yig’indisi

~ barcha javoblar to’g’ri

~ ayirboshlash munosabatlariga jalb qilingan iqtisodiy faoliyat natijalari va iqtisodiy resurslar, tovar, pul va unga tenglashtirilgan moliyaviy aktivlar}

Bozor … .

{= ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar (sotuvchilar va xaridorlar) o’rtasida pul orqali ayirboshlash jarayonida bo’ladigan munosabatlar yig’indisi

~ ayirboshlash munosabatlariga jalb qilingan iqtisodiy faoliyat natijalari va iqtisodiy resurslar, tovar, pul va unga tenglashtirilgan moliyaviy aktivlar

~ bozor iqtisodiyotining faoliyat qilishini tartibga solishni va iqtisodiy jarayonlarni uyg’unlashtirishni ta’minlaydigan dastak va vositalar

~ to’g’ri javob yo’q}

… namuna (yoki standart)lar asosida ommaviy tovarlarning muntazam savdo-sotiq ishlarini o’tkazuvchi tijorat muassasasi

{= birja

~ savdo do’koni

~ bank

~ qimmatli qog’ozlar bozori}

… bu bozor aloqalarini o’rnatish va ularning bir maromda amal qilishga xizmat ko’rsatuvchi muassasalar tizimidir

{= bozor infratuzilmasi

~ mehnat birjasi

~ tovar birjasi

~ fond birjasi}

… mahsulotlar ishlab chiqaruvchining o’z ehtiyojlarini qondirish, ichki xo’jalik ehtiyojlari uchun mo’ljallagan ishlab chiqarish

{= natural ishlab chiqarish

~ to’g’ri javob yo’q

~ tovar

~ tovar ishlab chiqarish}

… tovarda gavdalangan ijtimoiy-zaruriy mehnat

{= qiymat

~ naflilik

~ tovar

~ ijtimoiy zaruriy naflilik}

… umumiy ekvivalent rolini bajaruvchi maxsus tovar

{= pul

~ qiymat

~ tovar

~ naflilik}

Mehnat unumdorligi… .

{= ma’lum vaqt davomida ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori yoki mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun ketgan vaqt

~ mehnatning aniq shaklidan qat’iy nazar umuman inson ishchi kuchining sarflanishi, ijtimoiy mehnatning bir qismi

~ muayyan aniq iste’mol qiymatlarni vujudga keltiradigan mehnat

~ mehnat}

… tovar ishlab chiqarish va ayirboshlash uning qiymati asosida amalga oshishini, qiymatning o’zi esa ijtimoiy zaruriy mehnat sarflari orqali o’lchanishini ifodalovchi sabab-oqibat bog’liqligi.

{= qiymat qonuni

tovar

~ qiymat

~ ijtimoiy zaruriy naflilik}

… mulkka egalik qilish huquqining davlatdan xususiy va boshqa shaxslarga o’tishi

{= xususiylashtirish

~ ijaraga berish

~ sotish

~ sotib olish}

Davlat tassarrufidan chiqarish … .

{= mulkni davlat hisobidan chiqarilib, boshqa nodavlat mulk shakllarining vujudga keltirilishi

~ mulkka egalik qilish huquqining davlatdan xususiy va boshqa shaxslarga o’tishi

~ mulk obyektini o’zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy munosabatlar ishtirokchilari

~ mulkni davlat hisobidan chiqarilib, boshqa davlat mulk shakllarining vujudga keltirilishi}

… hayotiy ne’matlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va is’temol qilish jarayonida kishilar o’rtasida vujudga keladigan munosabatlar

{= ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar

~ ishlab chiqarish usuli

~ ishlab chiqaruvchi kuchlar

~ ijtimoiy-iqtisodiy formatsiya}

… mavjud iqtisodiy munosabatlar majmuasining iqtisodiyotni tashkil qilish shakllari, xo’jalik mexanizmi va iqtisodiy muassasalar bilan birgalikdagi tizimi

{= iqtisodiy tizim

~ iqtisodiyot

~ iqtisodiy kategoriya

~ bozor iqtisodiyoti}

… mulkka egalik qilish, undan foydalanish, uni o’zlashtirish va tasarruf etish jarayonida vujudga keladigan munosabatlar

{= mulkchilik munosabatlari

~ mulkka egalik qilish

~ mulkni tasarruf etish

~ mulkdan foydalanish}

… mol-mulk taqdirini mustaqil hal qilish

{= mulkni tasarruf etish –

~ mulkchilik munosabatlari

~ mulkka egalik qilish

~ mulkdan foydalanish}

… ishlab chiqarish jarayonida bevosita qo’llaniluvchi barcha resurslar

{= ishlab chiqarish omillari

~ mehnat predmetlari

~ mehnat qurollari

~ ishchi kuchi}

… ishlab chiqarish sohasidagi o’z harakatini tugatgan, jamiyat a’zolarining ehtiyojlarini yo bevosita (iste’mol fondi orqali), yoki bilvosita, ya’ni ishlab chiqarishni kengaytirish (jamg’arish fondi) orqali qondirishga tayyor mahsulot.

{= ishlab chiqarishning pirovard natijasi

~ qo’shimcha mahsulot

~ sof mahsulot

~ zaruriy mahsulot}

… iqtisodiy hayotning turli tomonlari, iqtisodiy hodisa va jarayonlar o’rtasidagi doimiy, takrorlanib turadigan, barqaror sabab-oqibat aloqalari, ularning o’zaro bog’liqligi

{= iqtisodiy qonun

~ iqtisodiy kategoriya

~ uslubiyat

~ iqtisodiyot}

… insonning shaxs sifatida kamol topishi, dunyoqarashi va ma’naviyatining shakllanishi uchun taqozo etiladigan nomoddiy ne’mat va xizmatlarga bo’lgan zarurat

{= ma’naviy ehtiyoj

~ moddiy ehtiyoj

~ ehtiyoj

~ barcha javoblar to’g’ri}

… mulkchilikning turli shakllariga asoslangan xo’jaliklardan, xo’jaliklararo, davlatlararo birlashmalar, korporatsiyalar, kontsernlar, qo’shma korxonalar, moliya va bank tizimlaridan, davlatlar o’rtasidagi turli iqtisodiy munosabatlardan iborat o’ta murakkab ijtimoiy tizimni anglatadi

{= iqtisodiyot

~ iqtisodiy faoliyat

~ tovar xo’jaligi

~ natural xo’jalik}

Jahon xo’jaligida qanday valyuta kursi ma'qul topilgan?

{= suzib yuruvchi(tebranuvchi) valyuta kursi

~qat'iy valyuta kursi

~kelishilgan valyuta turi

~hududlarning uziga xos valyuta kursi}

Mulkchilik sub'ektiga qoyidagilardan qay birini kiritish mumkin emas?

{=yer, suv, konlar

~ ayrim kishilar, oilalar, aholining sotsial guruhlari

~ hududiy birlashmalar

~ xar xil jamoalar, ijtimoiy, diniy tashkilotlar}

Mulkchilik shakllariga quyidagilardan qaysisini kiritib bo‘lmaydi?

{=davlat byudjeti

~ xususiy mulk

~ davlat mulki

~ jamoa mulki}

Xususiy mulk nima?

{= daromad topishga qaratilgan mulk

~ oila a'zolarining mulki

~ diniy tashkilotlar mulki

~ fuqarolar mulki}

O‘zbekistonda qaysi soha xususiy mulk bo‘la olmaydi?

{= yer, yerosti, yerusti boyliklari

~ sanoat korxonalari

~ xizmat ko‘satish sohasi korxo nalari

~ binolar, inshoatlar}

Davlat mulki turlariga quyidagilardan qaysi biri kirmaydi?

{=korporativ-guruhiy mulk

~ respublika ixtiyoridagi mulk

~ Qoraqalpog‘iston Respublikasi mulki

~ ma'muriy-hududiy (kommunal) mulk}

Aralash mulk tarkibiga quyidagilapdan qaysi biri kiritiladi?

{= chet-el fuqarolari, tashkilotlari mulki

~ ijtimoiy tashkilotlar mulki

~ korporativ-guruhiy mulk

~ mahalla mulki}

Mulkni davlat tasarrufidan chiqarishning maqsadi…

{= davlat tomonidan mulkka nisbatan yakka hokimlikni tugatish

~ raqobatchilik muhitini shakllantirish

~ mulkni demokratlashtirish

~ mulkni tarqatib yuborish}

O‘zbekistondan boshqa davlatlarda uchramaydigan mulk turi qaysi?

{=mahalla mulki

~ diniy tashkilotlar mulki

~ oila mulki

~ ijtimoiy tashkilotlar mulki}

Quyidagilardan qaysi biri taklif omili emas?

{=Xaridorlar miqdori

~ mahsulotning tovarlik darajasi

~ ishlab chiqaruvchilar miqdori

~ resurslar narxi}

Bozor muvozanati deb ataladi qachonki…

{= talab va taklif miqdoran hamda tarkiban mos bulsa

~ narxlar past bulsa

~ xaridor va sotuvchilar miqdori teng bulsa

~ narxlar konikarli darajada bulsa}

Talab va taklif muvozanatini kim ta'minlaydi?

{= bozor mexanizmi

~ davlat

~ xaridorlar

~ sotuvchilar}

Tadbirkorlik deb nimaga aytiladi ?

{= tavakkalchilik asosida, o’z mol-mulki javobgarligi asosida ish yuritish

~ foyda olish maqsadida ish yuritish

~ foyda olish maqsadida, tavakkalchilik asosida iqtisodiy faoliyat yuritish

~ yuqori foyda olish maqsadida kushimcha korxonalarni tashkil qilish}

Tadbirkorlikning muxim belgilariga quyidagilardan qaysi biri kiritilmaydi?

{= xujalikni reja asosida yuritish

~ mulkiy munosabatlarning ishtirokchisi bulish

~ iqtisodiy erkinlik

~ iqtisodiy xatti-xarakatlar uchun ma'suliyatni uz zimmasiga olish}

Pul mablag’lari ko’rinishidagi investitsiya nima?

{= nominal investitsiya

~real investitsiya

~to’g’ridan to’g’ri investitsiya

~bevosita investitsiya}

Yalpi sarflarning sof milliy mahsulot hajmidan ortiqcha bo’lgan miqdori nima?

{=inflyatsion farq

~retsession farq

~multiplikator samarasi

~iqtisodiy mutanosiblik}

Byudjet taqchilligi qachon vujudga keladi?

{=daromadlar xarajatlar qismidan kam bо‘lganda

~daromadlar xarajatlar qismidan ortiq bо‘lganda

~daromadlar va xarajatlar qismi teng bо‘lganda

~sof eksport ijobiy bо‘lganda}

Iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida savdo-sotiq va asosan

tashqi savdo barcha boyliklarning manbai deb hisoblanadi?

{=merkantilizm

~ fiziokratlar

~ klassik burjua iqtisodiy maktab

~ marksistik nazariya}

Qachonki iqtisodiy muammolar qisman bozor, qisman hukumat tomonidan yechilar ekan, bunday iqtisodiyot:

{=aralash iqtisodiyot

~ natural xо‘jalik

~ bozor iqtisodiyoti

~markazdan boshqariladigan iqtisodiyot}

Nima, qanday, kim uchun ishlab chiqarish muammolari qaysi tizimga aloqador?

{=faqat bozor iqtisodiyotiga

~faqat an’anaviy iqtisodiyotga

~sotsial-iqtisodiy va siyosiy tashkil qilinishidan qat’iy

nazar, har qanday jamiyatga

~aralash iqtisodiyotga}

Iqtisodiy rivojlanish nima?

{=ishlab chiqarish natijalarining tо‘xtovsiz ortib borishi

~xizmatlar kо‘rsatish

~ehtiyojlarni qondirish

~moddiy ne’matlar ishlab chiqarish}

Samaradorlik nima?

{=«natija» va «xarajat» nisbati

~ishlab chiqarish xarajatlarining о‘sishi

~ narxlarning pasayishi

~ iqtisodiyotning о‘sishi}

Quyidagilardan qaysi biri noiqtisodiy ne’mat hisoblanadi?

{=quyosh nuri

~teatr, konsert zali

~bilim, malaka

~harbiy kema}

Hozirgi zamon pulining qadr-qimmati nima bilan о‘lchanadi.

{=muomaladagi pul miqdori

~mutloq likvidliligi

~narxlar darajasi

~undagi oltin miqdori}

Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog‘liq?

{=qiymat о‘lchovi

~muomala vositasi

~tо‘lov vositasi

~jamg‘arma vositasi}

Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda qaysi mulk shakli eng kо‘p tarqalgan hisoblanadi?

{=aksionerlik jamiyati

~kooperativ

~individual va xususiy mulk

~jamoa}

Bozor iqtisodiyotining obyekti:

{=tovar, pul (agregati)

~tovar, korxona

~pul, korxona

~tovar, jamoa xо‘jaligi}

Bozor iqtisodiyotining subyekti:

{=firma, korxona, uy xо‘jaligi, davlat, moliyaviy institutlar

~firma, korxona, davlat, moliyaviy institutlar

~firma, korxona, uy xо‘jaligi, moliyaviy institutlar

~firma, korxona, uy xо‘jaligi, davlat, pul}

Quyidagilardan qaysi biri bozor iqtisodiyotining tartibga soluvchi mexanizmining tarkibiy qismini xarakterlaydi?

{=narx, raqobat, talab va taklif

~narx, talab va taklif

~raqobat, talab va taklif

~narx, soliq, raqobat, davlat ijtimoiy dasturlari}

Bozor iqtisodiyotida bozor, ishlab chiqarish kimning izmiga bо‘ysunadi?

{=iste’molchining

~davlatning

~xizmat kо‘rsatuvchilarning

~resurslarni yetkazib beruvchilarning}

Bozor iqtisodiyotining salbiy tomoni nimada namoyon bо‘ladi?

{=pul daromadlarining notekis taqsimlanishida

~narxlar erkin tashkil topishida

~davlatning iqtisodiyotda cheklangan rol о‘ynashida

~erkinlikni ta’minlashda}

Bozor iqtisodiyotining asosiy afzalligi nimadan iborat?

{=ishlab chiqarish samaradorligini ta’minlash

~aholini ijtimoiy himoyalash

~iqtisodiy resurslarini samarali taqsimlash

~iqtisodiy rivojlanishning barqarorligini ta’minlash}

Iqtisodiy faoliyat ijtimoiy hayotning birlamchi asosi ekanligi qaysi tamoyilda о‘z aksini topgan?

{=Iqtisodning siyosatdan ustunligi

~Davlat – bosh islohotchi ekanligi

~Qonunlar ustuvorligi

~Bozor iqtisodiyotiga о‘tish jarayonida kuchli ijtimoiy siyosat yuritish}

Bozor iqtisodiyotiga о‘tishni amalga oshiruvchi bosh islohotchi.

{=Davlat

~Siyosiy partiyalar

~Kasaba uyushmalari

~Jamoat tashkilotlari}