«iqtisodiyot nazariyasi» fanidan

Haridorlar soni Haridorlarning kutishi.

Talab o'sayotgan, barqaror qondirilayotgan, qondirilishi kechiktirilgan , normal va vahima talablarga bo'linadi

Ishlab chiqarish pasayib ketganda eng zarur tovarlarga bo'lgan talab ham etarli darajada qondirilmay qoladi, ularni qondirilish muddati orqaga surilib kechiktiriladi.

Kechiktirilgan talab no sog’lom iktisodiyot belgisi bo'lib, bunda to'plangan pul tovar bozoriga tazyiq o'tkazadi va narhning oshishiga sabab bo'ladi . Natijada bir tovarga ehtiyoj qondirilmasa,u boshqa tovarga kuchib o'tadi va sotish kupayib serob tovarlar ham taqchil tovarga aylanadi. Bu esa o'z navbatida bozorni izdan chiqaradi.

Vahima talab bozordagi shov-shuv va vahima ta'siri ostida poydo bo'ladi va shiddat bilan ortib boradi. Vahima talabni yuzaga keltiruvchi omillar:

1.Shov-shuv.

2.Reklama.

3.Tovarga qiziqish.

4.Qimmatchilik.

5.Puldan tezroq kutilish.
Vahima talab o'tkinchi bo'lib, u iktisodiyotga qonuniy tarizda o'sib borayotgan normal talab bo'lib ta'sir etadi.

У

N arx(Р)

А

2000 `

1500

1000 В

В

o 5 7 9 Talab(Tb) X

Talabning elastigligini ko'p hollarda 4 ta omil yuzaga keltiradi.

1.Kundalik va pristijli tovarlar.

2.Bozorda o'rinbosar tovarlarning mavjudligi.

3.Bozorning tasnifi .( tor yoki kengroq )

4.Talabning qanday vaqt oralig’ida o'zgarishi.

Iqtisodiyot nazariyasida Giffen samarasi deb ataladigan tushuncha mavjud bo'lib, bunda real iqtisodiy hayotda ba'zan narhlar o'ssada ayrim tovarlarga talabning ortishiga olib kelishi mumkin holatlar tushuntiriladi.