Iqtisodiyot fakulteti

2. Amaliyotning nazariya va amaliyotni aloqadorligini taminlashdagi roli

Turizm - bu sayohatning bir turi bo'lib, ular dam olish, ishbilarmonlik va boshqa maqsadlar uchun odatiy muhitdan tashqarida bo'lgan joylarda sayohat qiladigan va yashaydigan odamlarni qamrab oladi. Bir qarashda, “turizm” tushunchasiga har birimiz kirishimiz mumkin, chunki barchamiz bir joyga sayohat qildik, gazetalardagi sayyohlik haqidagi maqolalarni o'qib chiqdik, sayohatlar haqidagi teleko'rsatuvlarni tomosha qildik va ta'tilni rejalashtirayotganda sayyohlik agentliklarining maslahatlari va xizmatlaridan foydalandik. Biroq, ilmiy va ma'rifiy maqsadlarda milliy iqtisodiyotning bir tarmog'i sifatida turizmning tarkibiy qismlari o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni aniqlash juda muhimdir.

"Turizm" tushunchasi nimani o'z ichiga oladi degan savolga aniq javob berish mumkinmi? Ba'zilar uchun turizm befoyda yo'llar, chodir, olov qo'shiqlari bilan sayohat qilish bilan bog'liq bo'lsa, boshqalari uchun bu tarixiy joylarga sayohat, boshqalar uchun bu chet ellarga sayohat. Va ularning hammasi yaxshi, chunki turizm juda xilma-xildir.

Turizm hamma uchun ma'lum bo'lgan hodisadir. Har doim sayyoramizni ko'plab sayohatchilar va kashshoflar kesib o'tishgan. Yaqinda turizm inson faoliyatining o'ziga xos shakli sifatida paydo bo'ldi. Har birimiz turizmni ozmi-ko'pmi ma'lum bir sanoat sifatida tasavvur qilamiz, chunki barchamiz biron joyga borib, ta'tilni uydan uzoqda o'tkazganmiz. Turizm nisbatan yosh hodisadir, ammo qadimgi davrlarga borib taqaladi.

Hozirgi kunda turizm O`zbekiston va jahon iqtisodiyotining eng jadal rivojlanayotgan tarmoqlaridan biri hisoblanadi, shuningdek, turizm - bu asosan turizm tashkilotchilari va vositachilarining faoliyati. Bugungi kunda sayyohlik kompaniyalari soni keskin o'sdi va shafqatsiz raqobat ularni bozorda o'zlarining bo'sh joylarini egallashga majbur qilmoqda. Ayrim davlatlar yoki yo'nalishlar bo'yicha ish olib boradigan firmalar mavjud, ularda faqat sayyohlarni qabul qilish uchun ishlaydigan firmalar mavjud. Guruhlar bilan ishlaydiganlar va alohida buyurtma bo'yicha safarlarni tashkil qiladiganlar ham bor. Safarlarni to'liq tashkillashtiradigan va tayyor yo'nalishlarni boshqa sayyohlik agentliklariga chegirma asosida taklif qiladigan turoperatorlar mavjud va turoperator va mijoz o'rtasida vositachi sifatida ishlaydigan sayohat agentliklari mavjud. Turistik agentliklarga mijozlar uchun eng maqbul va eng maqbul narxni tanlaydigan turli xil turlar haqida.

Amaliyotni o‘tuvchi talaba ish joyi va vaqt fondini taqsimlash

5610300 – “Turizm (faoliyat yo’nalishlari bo’yicha)” ta’lim yo’nalishi I kurs talabalarining amaliyotdagi ish faoliyati quyidagi muddatlarda amalga oshiriladi:

Haftalar Amaliyot davrida bajariladigan ishlarning mazmuni

1-hafta

- amaliyot joyiga yetib boradi;

- tanishuv ishlarini bajaradi (korxona (tashkilot) rahbari va amaliyot rahbari bilan tanishuv);

- turistik korxonaning tuzilishi, tarkibi, aloqalari, boshqaruvini o’rganadi;

- turistik paketlar ishlab chiqish, ularni sotish kanallari bilan tanishadi;

- turistik industriya ob’yektlarini bron qilish tizimini va tartibini o’rganadi.

2-hafta

- turistik firmada taklif etiladigan asosiy va qo’shimcha xizmatlarni o’rganadi;

- asosiy va qo’shimcha xizmatlarning narxlari, uning shakllanishi bo’yicha bilimlarni oladi;

- turistlarga xizmat ko‘rsatishni tashkil etishni o’rganadi;

- turistik marshrutlarni ishlab chiqishni o’rganadi;

- turistik mahsulotlarni reklama qilish faoliyati bilan tanishadi.

3-hafta

- xizmat yetkazib beruvchilar bilan hamkorlik va shartnomalar tuzishni ko’rib chiqadi.

- turoperator katalogi va turli ko‘rgazmalarga qatnashishni o’rganadi.

- turfirmaning rivojlanishi, marketing tizimini o‘rganadi;

- turistik firmaning mijozlari segmentini tahlil qiladi (mehmonlar yoshi, jinsi, millati, qaysi davlatdan kelganligi va h.z.).

4-hafta

- turlarni shakllantirish va tashkil etishni ko’rib chiqadi;

- turoperatorlik xizmatlarida turistlar xavfsizligini ta’minlashni o’rganadi;

- turoperatorlik xizmatlarini tashkil etishda axborot texnologiyalarini o’rganadi;

- turistik mahsulotlarni sotishning asosiy shakllarini ko’rib chiqadi

- ishlar rejasini tuzadi va tasdiqlatadi;

5-hafta

- turistik firmaning moliyaviy faoliyatini tahlil qiladi, korxonaning turizmdagi o’rnini (firma joylashgan shahar, tuman, viloyat) belgilaydi, o’zaro aloqalardagi manfiy va musbat jihatlarni aniqlaydi, eng so’nggida korxonaning umumiy reyting holatini belgilaydi; - ishlab chiqarishdan biriktirilgan amaliyot rahbaridan tavsiyanoma oladi;

- talaba amaliyot davrida o’rgangan, to’plagan barcha ma’lumotlarni tahlil qiladi va amaliyot o’tkazgani haqida hisobot yozadi.

3.O`zbekiston turizmining tirgaklari

O’zbekiston o’zining ko’plab tarixiy-me’moriy yodgorliklari, turfa xil iqlimi va tez sur’atlarda rivojlanishi bilan butun dunyo diqqatini o’ziga tortmoqda.

Asrlar mobaynida O’zbekiston Buyuk ipak yo’lining savdo, savdogarlar va sayohatchilar, jo’g’rofiyashunoslar va missionerlar, isti’lochilar va zabt etuvchilarning yo’lida joylashgan edi. Ayni paytda esa, O’zbekiston tashabbuskor, madaniyat, tarix, an’ana va ekzotik mamlakatlarga qiziquvchilar uchun maftunkor sayyohlik yo’nalishlaridan biriga aylanmoqda.

O’zbekiston ajdodlardan bugungi kungacha saqlanib qolgan me’moriy yodgorliklari bilan faxrlanibgina qolmasdan ularni asrab avaylash ishlarini amalga oshirib kelmoqda. Xivadagi Ichan-Qala majmuasi, Buxorodagi tarixiy markazlar, Shahrisabz va Samarqand shaharlari UNESCO ning “Butun dunyo me’rosi” ning maxsus ro’yxatiga kiritilgan. Bu shaharlardagi takrorlanmas yodgorliklar va me’moriy inshoatlar o’tmish zamonlarni o’zida aks ettirib, mamlakat tarixida katta rol o’ynaydi.