Iqtisodiyot asoslari

a) firma b) tarmoq
narx narx
MS S1 S2
AS


R 1 p1
R 2 p2
D


o x2 x1
ishlab chiqarish o z1 z2
hajmi ishlab chiqarish
hajmi

Chizmalarni tahlil qilib, shunday xulosaga kelish mumkinki, raqobat sharoitida resurslardan eng yuqori samara bilan foydalaniladi.
Bozor iqtisodiyotining kushandasi bu monopoliyadir.
Monopolistik bozor sharoitida, monopolistlarning narxlarni ko’ta-rishga intilishlari importni rag’batlantiradi va mahalliy xususiy biznes uchun savdo shartlarini yomonlashtiradi. Raqobat mavjud bo’lgan holatda, korxonalar o’z xarajatlarini nazorat qilishga intiladilar va buning natijasida resurslardan oqilona foydalanish vujudga keladi.
Bu holatni quyidagi chizmada yaqqol ko’rish mumkin.


narx
AS




R m
D


A sm MC


Qm MR ishlab chiqarish hajmi
Chizmadan ko’rinib turibdiki monopoliya sharoitida jamiyat yutqazishlari shtrixlangan uchburchakni tashkil etadi. Sotish hajmi ko’paya borgan sari monopolist daromadlari kamaya boradi. Shuning uchun ham monopolist ishlab chiqarish hajmini bir hajmda ushlab turish va narxlar o’sishidan manfaatdor bo’ladi.
Testlar:

1. 
   Chegaraviy daromad:
   

1. 
   Monopolistik raqobatchilarda;
   
2. 
   Monopolistlarda;
   
3. 
   Kartel ishtirokchilarida;
   
4. 
   Kartelda ishtirok etmaydigan oligopolistlarda;
   
5. 
   Mukammal raqobatchilarda bozor narxidan past bo’lmaydi.
   

2. 
   Monopoliya va monopolistik raqobatli firma usun xos bo’lgan ulushiy jihatlar.
   

1. 
   MR q MC shartini bajarish chog’ida foydani maksimallashtirish;
   
2. 
   Mahsulotni differensiasiyalashda reklamadan foydalanish;
   
3. 
   O’rtacha xarajatlarning uzoq muddatli egri chizig’ining minimal nuqtasida mahsulot ishlab chiqarish;
   
4. 
   Uzoq muddatli davrda nol’ foyda.
   

1.