Iqtisodiy va

I. Mechnikovning jahon sivilizatsiyasi bosqichlari va bunda buyuk tarixiy ilk daryolarning roli xaqidagi asarini ham e'tibordan chetga qoldirmaslik kerak. M uallif jahon mada- niyati va taraqqiyotida daryo, 0 ‘rta dengiz va okean siviliza- tsiyalarini ajratadi. Ular bir vaqtning o ‘zida emas, balki turli davrlarda, birining o ‘rnini ikkinchisini olishi bilan yuzaga kelgan.

Darhaqiqat, jahon taraqqiyoti Uzoq Sharq, Yaponiya va Xitoydan boshlanib, 0 ‘rta va Yaqin Sharqqa, undan 0 ‘rta dengiz va Pireney yarim oroliga, ulardan Angliya va nihoyat Am erikaga (AQSH)ga ko ‘chdi. Hozirgi davrda tarixni, iqtisodiy-ijtimoiy hayotni rivojlantiruvchi m intaqalar «uch- burchagi», ya'ni A Q SH -G ‘arbiy-Yevropa-Yaponiya hisobla- nadi. Ayni vaqtda, yetakchi kuchning asta-sekin yana sharqqa ko‘chishi alomatlari sezilmoqda. Ayni vaqtda buni Yaponiya ta'siri va boshchiligida yangi industrial mamlakatlar — janubiy Koreya, Singapur, Tayland, Malayziya, Indoneziya jadal sur’atlar bilan rivojlanishida ko'ramiz. Demak, bizning nazari- mizda, iqtisodiy taraqqiyotning sikl xususiyatiga ega ekanligi faqat davr, vaqt doirasidagina emas, balki Yer shari, global geografik makonda ham sodir bo‘lmoqda. Bu esa albatta jahon xo‘jaligining rivojlanish va uning hududiy tarkibiga ta’sir qiladi.

Shu bilan birga mintaqa iqtisodchilari, iqtisodiy geograflar