Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

71 

 

XX  asrning  20-yillarida  GOELRO,  ya‘ni  Rossiyani  elektrlashtirish  davlat 

rejasi  doirasida  I.G.Aleksandrov  ish  ola  bora  turib  va,  ayniqsa,  DneproGES 

loyihasini  ishlab  chiqish  jarayonida  rayon  kombinatlari  haqidagi  o‘zining 

nazariyasini  yaratdi.  XX  asr  30-yillarda  esa  bu  muhim  masalani  u  aniqlashtirdi, 

chuqur  o‘rganib 

rayon  ishlab  chiqarish  kombinatlarini

  barpo  etish  lozimligini 

ta‘kidladi.  Keyinchalik  N.N.Kolosovskiy  I.G.Aleksandrovning  rayon  ishlab 

chiqarish  kombinatlari  to‘g‘risidagi  ta‘limotidan  Ural,  Sibir  va  Qozog‘iston  kabi 

yirik  rayonlar  misolida    amaliy  foydalandi,  uni  boyitdi  va  shu  asosda  o‘zining 

rayon  komplekslari  (kombinatlari,  majmualari)  to‘g‘risidagi  ilmiy  g‘oyasini 

shakllantirdi. Bu, albatta, ilgarigiga qaraganda  yangi bir qadam olg‘a fikr edi. 

N.N.Kolosovskiy  1947-yilda  hududiy  ishlab  chiqarish  (aniqrog‘i,  ishlab 

chiqarishning  hududiy  birikmalari,  komplekslari)  mavzuida  maqola  chop  ettirdi. 

Uning  fikricha,  bu  nazariyaning  asosiy  mohiyatini  ma‘lum  bir  hududda  yoki 

iqtisodiy  rayonda  ishlab  chiqarish  korxonalari  va  aholi  punktlarini  bir-biri  bilan 

bog‘liq  holda  rivojlanishi  va  joylanishi  tashkil  etadi.  U  ishlab  chiqarishning 

hududiy majmuasini iqtisodiy geografiya fanining tarkibiy qismi ekanligini qayta-

qayta    ta‘kidladi  va  ayni  paytda  ma‘lum  hududda  joylashgan  ishlab  chiqarish 

korxonalar  yig‘indisi  hamma  vaqt  ham  kompleks  (majmua)  bo‘la  olmaydi,  deb 

uqtirgan edi. Bunday oddiy hududiy joylashish gruppirovkani tashkil etadi, xolos. 

Demak,  biz  qo‘shimcha  qilar  ekanmiz,  har  qanday  hududiy  majmua  bu  guruh, 

ammo har qanday guruh majmua bo‘lavermaydi. 

Keyinchalik 

HIChM 

nazariyasini 

rivojlantirishga 

N.N.Baranskiy, 

N.T.Agafonov,  A.G.Aganbegyan,  M.K.Bandman,  N.N.Nekrasov,  Yu.G.Saushkin, 

T.M.Kalashnikova, 

M.N.Stepanov, 

A.I.Chistobaev, 

A.T.Xrushev, 

M.M.Palamarchuk, Z.M.Akramov, S.K.Ziyodullaev, A.G.Batigin,  K.N.Bedrintsev 

kabi bir qator olimlar o‘z hissalarini qo‘shdilar. 

---