Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

fan-texnika taraqqiyoti

 va uning ahamiyatini chetlab o‗tolmaymiz. 

Bu  omilning  ta‘siri  bir  qator  tarmoqlarning  hududiy  tashkil  etilishida  aniq  va 

ravshan  ko‗rinadi  (mashinasozlik,  elektroenergetika  va  kimyo).  Shubhasizki, 

mazkur sanoat tarmoqlariga tegishli ko‗pgina korxonalar, ayniqsa, hozirgi zamon 

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

182 

 

mashinasozlik  zavodlari  yuksak  darajada  ilmiy-texnika  salohiyatiga  ega  bo‗lgan 

shaharlarda joylashtiriladi.  

Yuqorida ko‗rilgan barcha omillar qatorida 

ekologik omil

ning ahamiyati ham 

katta.  Ekologik  jihatdan  ko‗p  sanoat  tarmoqlari  va,  eng  avvalo,  kimyo,  yog‗och-

sellyuloza, go‗sht, vino, konserva, charm zavodlari, issiqliqlik elekt stansiyalari va 

shunga  o‗xshash  korxonalar  ―nomaqbul‖  hisoblanadi.  Binobarin,  ular  aholi 

joylashgan markazlardan uzoqroqda bo‗lgani yaxshiroq. 

Kimyo sanoati misolida, ekologik omilning ishlab chiqarishni hududiy tashkil 

etilishiga  ta‘sirini  ko‗rish  mumkin,  chunki  bu  sanoat  korxonalarining 

joylashtirilishi  chinakam  erkin  xususiyatga  ega.  Chunki  kimyo  sanoati  o‗simlik, 

hayvonot,  mineral  xomashyosi,  suv,  havo  (azot)  asosida  ham,  boshqa  sanoat 

chiqindisi (qora va rangli metallurgiya) negizida ham rivojlanish imkoniyatiga ega. 

Shuningdek,