Iqtisodiy statistika

Savdo va umumiy ovqatlanish tarm og'i ichki va tashqi savdoni o 'z ichiga oladi. U ishlab chiqarish vositalari va iste’m ol tovarlari savdosi bilan shug'ullanuvchi ulguiji savdoni, chakana savdoni, umumiy ovqatlanishni, ijaraga berish, birja, broker, m akler, diller idoralarini, agentliklar, savdo uylari, tijorat markazlarini o'z ichiga oladi. Savdo tashkilotlari va korxonalarining faoliyati tovarlarni ishlab chiqaruvchidan iste’m olchilarga tovar-pul alm ashuvi orqali yetkazishga qaratilgan.
U m um iy ovqatlanish, ulardan tashqari yana tez iste’mol qilinadigan ovqat m ahsulotlari, yarimfabrikatlar, kulinariya va kon d iter m ahsulotlarini ishlab chiqaradi.
Tayyorlash tarmog‘i qishloq xo'jaligi m ahsulotlarini sotib olish, asrash, sortlarga ajratish, quritish, qayta ishlashga qaratilgan bozor faoliyatini amalga oshiradi.
T ovarlarni ishlab chiqaruvchilardan iste’m olchilarga yet- kazish m a’lum hajmdagi material va m ehnat xarajatlari b o 'lish in i taqozo etadi va ular aw al yaratilgan tovarlar qiy- m atini yanada oshiradi. Tovarlar bahosining shunday usulda ortishi savdo korxonalari faoliyatining pul shaklida ifodalan- gan m ahsufoti sifatida qaraladi.
Tovarlarni ishlab chiqaruvchilardan iste’molchilarga yet- kazish bilan shug'ullanuvchi tarmoqlarning yalpi ishlab chiqa­ rish tovarlarni sotib olish va ularni sotish' baholari orasidagi farqqa (qo'shilgan qiymat solig'i, aksiz, sotish solig'i va mahsu- lotlarga subsidiyalarni qo'shib ayrilgandan so'nggi) teng. Sotil­ gan savdo Ustamasi tovarlarni sotish bahosiga qo'shilgan usta- m a lar yig'indisiga teng bo'lib, u muomala xarajatlarini qoplash
va foyda olish uchun xizmat qiladi.


Moliya, kredit, sug‘urta tarmog‘i — bank va sug‘urta faoliyati, pensiya ta ’minoti, kredit va qim m atbaho qog‘ozlar bozorida yordamchi moliyaviy vositachilik faoliyatini am alga oshiradi. Tarm oq ishlab chiqargan bank xizmatlari, sug‘urta kompaniyalari, pensiya fondi, investitsion institutlar (m oli­ yaviy brokerlar, investitsion kom paniyalar, investitsion fondlar, investitsion maslahatchilar) fond va valuta birjalari va boshqa moliyaviy vositachilar faoliyati qiym atlaridan tashkil topadi.
Bank xizmatlari va boshqa moliya-kredit muassasalari ish­ lab chiqarish hajmi quyidagi ikki elem entning yig'indisi sifatida qaraladi:
— teskari o ‘lchanadigan moliyaviy vositachilik xizm atlari;
— boshqa moliyaviy xizm atlar qiymati.