Iqtisodiy statistika

Oraliq iste’mol — ishlab chiqarish jarayonida ishlatilgan tovar va xizm atlar qiymati: xomashyo, materiallar, yoqilg‘i, energiya, instaim entlar, reklama agentliklariga to ‘lovlar, yu- ridik konsultatsiyalar, transport agentliklariga to 'lovlar, m ashina-uskunalar, binolar, inshootlar ijara haqqi. Asosiy fondlar am ortizatsiyasi oraliq iste’molga kiritilmaydi.
Yalpi qo‘shilgan qiymat — yalpi ichki m ahsulot bilan ora­
liq iste’mol orasidagi farqqa teng.
M H Tdagi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatgichlar orasida quyidagi b o g ian ish mavjud:


А - Y alM
В — asosiy kapital iste’moli D - SIM (A-B)
E — xorijdan olingan birlam chi darom adlar qoldig‘i ± F - Y a M D (A±G)
G - SM D (D-B)
H — xorijdan olingan transfertlar qoldig‘i
I — ixtiyordagi yalpi milliy darom ad (D + J) J — oxirgi iste’mol
К — milliy jam g'arish (Z -I)
L — xorijdan olingan kapital transfertlar qoldig'i
M — investitsiyalarning moliyalashtirish manbalari (K +L )
N — yalpi jam g'arish (Y alM elem enti sifatida)
О — ishlab chiqarilmagan nomaterial nomoliyaviy aktivlar Yuqoridagi ko'rsatkichlar orasida quyidagi bog'lanishlar
mavjud:
YalM = S + J+ E ; bunda, P — oxirgi iste’mol;
Q — investitsiyalar (asosiy fondlarning yalpi jam g'arish, m aterial aylanm a mablag'lari zaxiralarining ortishi);
S — sof eksport.
Y alM = W + Q + R + P + T ; bunda,
T — ish haqqi (ichki va tashqi ishchilarga); U — ijtim oiy sug'urtalarga ajratm alar;
V — yalpi foyda;
X — yalpi aralash darom ad;
Y — ishlab chiqarish va im portga soliqlar (subsidiya ayi- rib tashlanadi).
Y alM = D + N - U ; bunda,
Z — asosiy bahoda hisoblangan barcha tarm oqlarda yaratilgan qo'shim cha qiymat;


0 ‘ — m ahsulotlarga soliqlar;
G ‘ — m ahsulotlarga subsidiyalar. Y a M D = Y a lM + L - M ; bunda,
SH — ushbu m am lakat rezidentlarining xorijda olgan bir­ lam chi darom adlari (ish haqqi, foizlar, dividendlar, bevosita xorijiy investitsiyalaridan olingan reinvestitsiyalar);
C H — ushbu m am lakat rezidentlarining xorijga bergan birlam chi darom adlari.
Ixtiyordagi Y aM D = Y a M D +V -G ; bunda,
N G — ushbu m am lakat rezidentlarining xorijdan olgan joriy transfertlari;
G — ushbu m am lakat rezidentlarining xorijga bergan joriy transfertlari.
Oxirgi iste’mol = S+S; bunda, S — oxirgi iste’mol;
S — milliy jam g'arish.
M asalan, «А» m am lakat iqtisodiyoti bo'yicha quyidagi m a’lum otlar berilgan (m lrd. so'm ),
1. Yalpi ishlab chiqarish — 500
2. O raliq iste’mol — 280
3. Yalpi ichki m ahsulot — 220
4. Asosiy kapital iste’moli — 12
5. Xorijiy m am lakatlardan bandlik va m ulkdan olinadi- gan rezidentlik darom adlari — 8
6 . Berilgan m intaqaning Y alM dan bandlik va m ulkdan norezidentlarning oladigan darom adlari — 7
7. Joriy transfertlarning qoldig'i — 5 8 . Y akuniy iste’mol:
— uy xo‘jaligi — 50
— davlat m uassasalari — 30
— uy xo‘jaligiga xizmat ko‘rsatuvchi notijorat tashkilotlar — 20
9. K apital transfertlar qoldig‘i — 15

10. Asosiy kapital yalpi jam lanishi, m oddiy aylanm a vosi- talarning o'sishi — 25

11. N om oddiy aktivlarga egalik qilish — 4
Berilgan m a’lum otlar asosida hisoblaymiz:
1. Sof ichki mahsulotni.
2. Yalpi milliy daromadni.
3. Sof milliy daromadni.
4. Yalpi milliy mavjud darom adni.
5. Sof milliy mavjud darom adni. 6 . Yalpi milliy jam g‘arishni.
7. Sof milliy jam g'arishni. 8. Sof kreditlar (qarzlar). yechilishi:
1. Sof ichki mahsulot:
• S IM = Y alM -A K I= 220 -12=208 mlrd. so'm
2. Yalpi milliy daromad:
Y a M D = Y a I M + B D o i i n g a n - B D b e r i i g a n = 2 2 0 + 8 - 7 = 2 2 1 m lrd. so'm
3. Sof milliy daromad:
S M D = S IM -A K I= 221 -12=209 mlrd. so'm
4. Yalpi milliy mavjud darom ad:
Y a M M D = Y a M D + JT S = 221 + 5 = 226 mlrd. so‘m
5. Sof milliy mavjud daromad:
S M M D =Y a M M D -A K I= 226 -12 = 214 mlrd. so‘m
6. Yalpi milliy jam g'arish:
Y a M J= Y a M M D -Y a I= 226 -(50 + 30 + 20 )= 126 mlrd. so'm
7. Sof milliy jam g'arish:
SM J=Y a M J-A K I= 126-12=114 mlrd. so'm
8. Sof kreditlar (+ ) yoki sof qarzlar (-):
S K = Y a M J+ K T + -Y a J= 126 + 15 -( 2 5 + 4 ) = l 12 mlrd. so'm .