Iqtisodiy o‘sish haqida umumiy tushuncha Iqtisodiy o'sish omillari Iqtisodiy rivojlanish belgilari

Iqtisodiy o‘sish va rivojlanish

Reja:

• Iqtisodiy o‘sish haqida umumiy tushuncha
• Iqtisodiy o'sish omillari
• Iqtisodiy rivojlanish belgilari.

Milliy ehtiyojlar uzluksiz qondirilishi uchun iqtisodiyot doimo o'sib borishi talab qilinadi. Chunki shunday yo'l bilangina kishilar iste'moliga zarur bo'lgan tovar va xizmatlar ko'plab va xilma-xil yaratiladi. Iqtisodiy o'sish‘- bu iqtisodiyotning rivojlanishi, ya'ni hayotiy ne'matlar bo'lgan tovar va xizmatlarning ishlab chiqarilishining ko'payib borishidir.

Masalan, shu yili real YalM hajmi 185 mlrd. dollar bo'lsa, 5 yildan so'ng bu 225 mlrd. dollarni tashkil etadi. Bunda mutlaq iqtisodiy o'sish 40 mlrd. dollarga (225—185=40) teng. Mutlaq o'sish iqtisodiy salohiyatning katta yoki kichikligini bildiradi.

Masalan, shu yili real YalM hajmi 185 mlrd. dollar bo'lsa, 5 yildan so'ng bu 225 mlrd. dollarni tashkil etadi. Bunda mutlaq iqtisodiy o'sish 40 mlrd. dollarga (225—185=40) teng. Mutlaq o'sish iqtisodiy salohiyatning katta yoki kichikligini bildiradi.

Mutlaq iqtisodiy o'sish tovar va xizmatlar qanday miqdorda ko'payganini bildiradi. Buni (0'm) aniqlash uchun real YalM ning hozirgi hajmidan (M2) oldingi hajmi (Mi) chegirib tashlanadi. Bunda 0 W=M2—Mi bo'ladi.

Nisbiy iqtisodiy o'sish uning jadallik sur'atini bil­diradi va foizda ifoda etiladi. Uni (0'm) aniqlash uchun hozirgi real YalM hajmining o'sishi dastlabki mahsulot hajmi bilan taqqoslanadi.

Nisbiy iqtisodiy o'sish uning jadallik sur'atini bil­diradi va foizda ifoda etiladi. Uni (0'm) aniqlash uchun hozirgi real YalM hajmining o'sishi dastlabki mahsulot hajmi bilan taqqoslanadi.

Bunda O'nr—z:-100 hosil bo'ladi. Masalan, oldingi davrda real YalM 630 mlrd. dollar keyinchalik u 730 mlrd. dollar bo'lgan. Bunda 0'm=—7^— 100. Aytilgan davr-630da YalM o'sish sur'ati 11,1% bo'lgan. Lekin bu mut­laq o'sishni emas, balki nisbiy o'sishni bildiradi. Mamlakatning iqtisodiy salohiyatiga qarab nisbiy o'sishning mutlaq salmog'i turlicha bo'ladi. Masalan, bir yerda 1% iqtisodiy o'sish YalM ni 5 mlrd. dollarga ko'payishini bildirsa, boshqa yerda buni 60 mlrd. dollarga oshganini bildiradi. Biroq iqtisodiy o'sish qanchalik jadal kechsa, shunchalik mamlakatning salohiyati ham oshib boradi.