Iqtisodiy geografiya

Jahonning aosiy sanoat tarmoqlari geografiyasi

1. Yoqilg’i-energetika sanoati

Yoqilg’i - energetika sanoati jahon xo’jaligini rivojlantirishning asosidir. Hozirgi vaqtda energiya olishning asosiy manbai ko’mir, neft, gaz va gidroenergiya bo’lib, ularning hissasi 95,7 % ga to’g’ri keladi. Qolgan energiya resurslarini o’z ahamiyatini tobora yuqotayotgan o’tin, torf, yonuvchi slanetslar, shuningdek, o’zlashtirish jarayoni endigina boshlanayotgan - atom energiyasi, geotermik, qalqish energiyasi, quyosh va shamol energiyalari tashkil etadi.
Jahon xo’jalik taraqqiyotining turli bosqichlarida turli energiya manbalarining ahamiyati turlicha bo’lib keldi.

19. 
    asrning boshlarida bug’ dvigatellarining qo’llanilishi va qora metallurgiyaning tez taraqqiyoti ko’mirga bog’liq bo’lgan. Shuning uchun ham energiya sistemasida ko’mirning salmog’i 80%, neft va gazniki esa 6,3% ni tashkil etgan.
    

I va II jahon urushidan keyin avtomobil, aviatsiya transport tarmoqlarining rivojlanishi natijasida neft va gazning salmog’i oshdi, yoqilgi sifatida ko’mirning ahamiyati kamaydi. XX asrda elektroenergetikaning rivojlanishi va elektroenergiyaning uzoq masofaga uzatishni o’zlashtirishga bog’liq gidroenergiya resurslaridan foydalanish birmuncha o’sdi. Shunday qilib, turli yoqilgi va energiya turlaridan foydalanishda jahon yoqilgi energetika balansi tarkibida katta o’zgarish bo’ldi.