Iqtisodiy bilim asoslari

IV bob. Talab va taklif
Ushbu bobdagi materiallarni o‘rganish natijasida quyidagi
bilim, malaka va ko‘nikmalarga ega bo‘lasiz:

---

75
74
75
Talab miqdori
— xaridorlarning muayyan vaqt davomida ma’lum narxda sotib 
olishlari mumkin bo‘l gan tovar miqdori.
Talab
 
— tovarning narxi va talab miqdori ora si dagi munosabat bo‘ lib, xaridorlarning 
muayyan vaqt davo mida tovarni turli narxlarda qanchadan sotib olish imkoniyatlarini 
aniq laydi.
Biror tovarga bo‘lgan talab, odatda, jadval ko‘rinishida ifodalanadi. Jadval asosida 
grafik chizilsa, talab chizig‘i hosil bo‘ladi. Buning uchun tekislikda 
Op
o‘q vertikal
, 
Oq
o‘q 
gorizontal
qilib chiziladi. 
Op
o‘qdagi tovarning narxi va 
Oq
o‘qdagi talab miqdoriga ko‘ra 
tekislikda mos nuqtalar topiladi. Bu nuqtalarni tutashtirish natijasida hosil bo‘lgan chiziqqa 
talab chizig‘i
deb ataladi. Talab chizig‘i, odatda, “
D
” harfi — inglizcha “demand” (talab) 
so‘zining bosh harfi bilan belgilanadi. Talab ba’zida 
p
= –
aq
+
b
, (
a
>
0, 
b
≥
0) ko‘rinishidagi 
chiziqli funksiya ko‘rinishida ham berilishi mumkin.
TALAB QONUNI
Tovarga bo‘lgan talab tovarning narxiga bog‘liq va bog‘liq bo‘lmagan omillar asosida 
o‘zgarib turadi. Talabning narxga bog‘liq bo‘lmagan omillar ta’sirida o‘zgarishini keyingi 
darsda tahlil qilamiz. Bu darsda tovarga bo‘lgan talabning faqat narxga bog‘liq xususiyatlari 
haqida to‘xtalamiz. Bu xususiyat talab qonunida o‘z ifodasini topgan: