Iqtisodiy bilim asoslari

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
Mamlakatdagi  mehnat  resurslari  uning  barcha  fuqarolari  insoniy 
ka pitallarining  yig‘indisidan  tashkil  topadi.  Yaponiya  davlatida  tabiiy 
boyliklar yo‘q hisobi. Bu davlat o‘z fuqarolarining insoniy kapitallarini 
rivojlantirish va boyitib borish evaziga hozirda ulkan iqtisodiy salohiyatga, 
boy  kapital  resurslarga  ega.  Kishining  insoniy  kapitali  qancha  yuksak, 
ma’naviy dunyoqarashi qancha go‘zal bo‘lsa, uning evaziga olinadigan 
daromad miqdori — ish haqi ham shuncha ko‘p bo‘ladi. Ayni paytda, siz 
o‘z  insoniy  kapitalingizni  oshirish  maqsadida  maktabda  o‘qimoqdasiz. 
Inson  kapitali
 —  kishi ning  aql-idroki,  bili mi,  zakovati,  kuch-quv-
vati, ish tajribasi, kasbiy mahorati, salohiyati, sog‘ lig‘i va ma’ naviy 
dunyosi.
http:eduportal.uz

---

69
Kishining  moddiy  kapitalini  tashkil  etuvchi  xususiy  zavod  va  fabri-
kalar,  ijaraga  berilgan  uy  yoki  avtomobil,  bankka  qo‘yilgan  mablag‘, 
qimmatli qog‘ozlar kabi mulklari unga ijara haqi (renta), omonat foizi, 
dividend  va  tadbirkorlik  foydasi  ko‘rinishida  qo‘shimcha  daromad 
keltiradi.
Mamlakatimizdagi  iqtisodiy  munosabatlar,  jamiyatdagi  ijtimoiy 
muhit kishining va butun jamiyatning daromadlari tarkibiga keskin ta’sir 
qiladi.  Mustaqillikkacha  bo‘lgan  davrda  tadbirkorlik  foydasi  kishilar 
daromadlari tarkibida deyarli yo‘q edi. Mustaqillikdan keyin kishining 
va  butun  jamiyatning  daromadlari  tarkibida  tadbirkorlik  daromadi  va 
foydasi eng katta ulushga ega bo‘lib bormoqda. 
Har  bir  kishi  turli  xil  qobiliyat  va  salohiyat  egasidir.  Shu  bois, 
ular  daromadlarining  miqdori  ham  turlicha  bo‘ladi.  Daro mad larning 
tengsizligi bozor iqtisodiyotiga xos xususiyat bo‘lib, aynan shu tengsizlik 
kishilarni yaxshiroq ishlashga, ko‘proq daromad topishga undaydi.
Daromadlar  o‘rtasidagi  farq  keskin  oshib  ketishi  ham  yaxshi 
oqibatlarga olib kelmaydi, albatta. Shu sababdan, aholining daromadlari