Iqtisodiy bilim asoslari 8

“Kafolat-servis” ustaxonasi
24-MAVZU
RAQOBAT
Aytaylik, siz “Kafolat-servis” ustaxonasining xo‘jayinisiz. Shaharchada sizning 
korxonangizdan tashqari yana avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatuvchi “Avtoservis” va 
“Avto-Usta” xususiy ustaxonalari ham faoliyat ko‘rsatadi. O‘rtangizda doimo raqobat bo‘lib, 
har bir korxona ko‘proq mijozlarni o‘ziga jalb qilishga harakat qiladi va mijozlarga turli xil 
qulayliklarni taklif etadi. 
Quyida keltirilgan vaziyatlarda siz o‘z mavqeyingizni saqlab qolish uchun qanday yo‘l 
tutgan bo‘lar edingiz? Qaroringizni asoslang.
1-vaziyat.
“Avtoservis” kichik ustaxonasi mijozlarni o‘ziga jalb qilish uchun avtomobillarga 
xizmat ko‘rsatish haqini 10% ga tushirdi (bu holat iqtisodiyotda narxlar vositasida 
raqobatlashish deb ataladi).
2-vaziyat.
“Avto-Usta” korxonasi mahalliy radio va televideniye orqali o‘z reklama va 
e’lonlarini bera boshladi. 
3-vaziyat.
Yaqinda shaharchada “GM-O‘zbekiston” qo‘shma korxonasi yangi texnik xizmat 
ko‘rsatish shoxobchasini ochdi. Bu esa korxonalar o‘rtasida mijozlar uchun kurash — raqobatni 
kuchaytirib yubordi. Shoxobchada o‘rnatilgan yangi dastgohlar mehnat unumdorligini va 
ta’mirlash sifatini oshirdi, mijozlarga 6 oylik kafolatlangan xizmat ko‘rsatish joriy qilindi. (2- va 
3-vaziyatdagi holatlar iqtisodiyotda narxlar vositasisiz raqobatlashish deb ataladi.)
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
Topshiriq
O‘zingiz bilgan bozorda sotuvchilar o‘rtasidagi raqobatni kuzating va kuzatuvlaringiz 
natijasini sinfdoshlaringiz bilan muhokama qiling.
Bozorda raqobatchi o‘z raqibini yengish uchun turli usullardan foydalanadi. 
Narx 
vositasida raqobat
raqobatchilikning eng asosiy turidir. Bunda bitta firma o‘z mahsulotiga 
ikkinchi firmaga nisbatan pastroq narx belgilash bilan shu mahsulotga ega boshqa 
firmalardan ko‘ra ko‘proq mahsulot sotishga intiladi.