Iqtisodiy bilim asoslari 8

1. Muvozanat narxni talab va taklif jadvali orqali aniqlash.
Aytaylik, tovarning 
bozordagi talab va taklifi quyidagi bitta jadval orqali berilgan bo‘lsin:
4 0 0
p
0
300
1200
900
1 2 3
1500
5 6
7 8
S
D
M
4
600
q
A
B
C
Tovar narxi (
p
)
so‘mda
Tovarga bo‘lgan 
talab miqdori (
q
D
), donada
1200
900
600
300
0
2
4
8
6
4
2
6
Tovarning taklifi miqdori 
(
q
S
), donada
22-MAVZU
TALAB VA TAKLIF QONUNLARIGA 
DOIR AMALIY MASHG‘ULOT
Eslatma
Agar tovarning talab va taklif jadvallari alohida berilgan bo‘lsa, ularni bitta jadvalga yozib 
olish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Bu jadvaldan tovarning muvozanat narxini aniqlash uchun talab va taklif miqdorlari 
teng bo‘lgan satrni topish kifoya. Biz ko‘rayotgan jadvalda bu uchinchi satr bo‘lib, tovar 
narxi 600 so‘m bo‘lganda, talab va taklif miqdorlari teng bo‘lyapti. Demak, 600 so‘m 
tovarning bozor narxi, ya’ni muvozanat narx bo‘lib, bu holda tovarning muvozanat miqdori 
4 donani tashkil qilyapti.
Agar davlat tomonidan tovarning narxi qat’iy 300 so‘m qilib belgilansa, u holda taklif 
qilingan 2 birlik tovarning hammasi xaridorlar tomonidan tezda sotib olinib, bozorda 
6 – 2 = 4 birlik tovarga taqchillik vujudga keladi.
2. Muvozanat narxni talab va taklif jadvallari yordamida talab va taklif chiziqlarini 
qurish orqali aniqlash.
Yuqoridagi jadval asosida talab chizig‘ida yotgan nuqtalarni aniqlaymiz. Talab jadvalining 
birinchi satridagi 1200 va 0 sonlariga talab chizig‘ining 
A
(0;1200) nuqtasi, ikkinchi satridagi 
900 va 2 sonlariga talab chizig‘ining 
B
(2;900) nuqtasi mos keladi (
C
(4;600) va 
D
(6;300) 

---