Iqtisodiy bilim asoslari 8

91
90
91
4-vaziyat.
Bozorda Xiva gilamlarining boshlang‘ich holatdagi 
talab va taklif chiziqlari 4-chizmada berilgan.
1. Gilam fabrikasida ishlab chiqarish unumdorligi yuqori bo‘lgan 
yangi texnologiyaga asoslangan to‘quv dastgohi o‘rnatilishi 
talabga ta’sir qiladimi yoki taklifga?
2. Buning natijasida tovar taklifi o‘sadimi yoki kamayadimi?
3. Bu holatda taklif chizig‘i boshlang‘ich holatdan qaysi tomonga 
siljiydi? Taklif chizig‘ining keyingi holatini chizing. 
4. Chizmadan tovarning yangi muvozanat narxini belgilang. 
Tovarning narxi oshdimi yoki kamaydimi?
5. Yangi texnologiyaning qo‘llanishi natijasida muvozanat miqdorning oshgani yoki 
kamayganini aniqlang.
6. Yangi texnologiyalar qo‘llanishi natijasida tovarning muvozanat narxi va miqdorining 
o‘zgarishi haqida xulosa qiling.
q
p
0
q
0
p
0
4-chizma
S
D
3-vaziyat.
Soliqlar oshirilmasdan oldin tovarga bo‘lgan talab va 
taklif chiziqlari 3-chizmada berilgan. 
1. Tovar ishlab chiqaruvchilarga nisbatan soliqlarning oshirilishi 
tovar taklifiga ta’sir qiladimi yoki talabigami?
2. Soliqning oshishi natijasida tovar taklifi qanday o‘zgaradi?
3. Buning natijasida taklif chizig‘i qaysi tomonga siljiydi? Taklif 
chizig‘ining keyingi holatini chizing. 
4. Chizmadan tovarning yangi muvozanat narxini belgilang. 
Tovarning narxi oshdimi yoki kamaydimi?
5. Chizmaga ko‘ra tovar ishlab chiqaruvchilarga nisbatan soliqlarning oshirilishi natijasida 
muvozanat miqdorining, ya’ni tovarni sotib olish hajmining oshgani yoki kamayganini 
aniqlang.
6. Yuqoridagi mulohazalar asosida tovar ishlab chiqaruvchilarga nisbatan soliqlarning 
oshirilishi natijasida tovarning bozor narxi va muvozanat miqdorining o‘zgarishi haqida 
xulosa qiling.
Mashq
Quyidagi jadvalda turli tovarlar bozoridagi vazi yatlar tasvirlangan. Bu ma’lumotlar asosida 
talab va taklif chiziqlarining holati qanday o‘zgarishini aniq lang hamda jadvalning uchinchi 
ustuniga chizing. Keltirilgan omillar ta’sirida muvozanat narx va muvozanat miqdor ning 
o‘sishi yoki kama yishini jadvalning to‘rtinchi ustunida mos strelkalar bilan ko‘rsating.