Iqtisodiy bilim asoslari 8

13-MAVZU
DAROMAD VA BOYLIK
1. Diagrammadan oilada 2012- yili daromad la rining choraklar bo‘yicha o‘sishini tahlil qiling.
2. Bu oila 2011-yil dekabrida 1 200 000 so‘m daromad qilgan bo‘lsa I, II, III, va IV choraklarda 
o‘rtacha qanchadan daromad qilganligini hisoblanng.
3. IV chorakda I chorakka nisbatan oilaning daromadi necha mar ta oshganligini aniqlang.
4. Bu oila qaysi chorakda ko‘proq daromad qilgan?
2012- yil choraklar bo‘yicha O‘zbekiston aholisi o‘rtacha 
daromadining o‘sishi (2011- yil dekabriga nisbatan % hisobida)
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
0
50
150
100
I
II
III
IV
120
125
128
144
INSON KAPITALI
Odatda, har bir kishi mehnat faoliyati natijasida insonning asosiy boyligi — mehnati 
evaziga ma’lum daromadga erisha boshlaydi. Kishining aql-idroki, bilimi, zakovati, 
kuch-quvvati, ish tajribasi, kasbiy mahorati, salohiyati, sog‘lig‘i va ma’naviy dunyosi 
uning — insoniy boyligi (kapitali)
ni
 
tashkil qiladi. Inson kapitali — bu kishining iqtisodiy 
qadr-qimmatini aniqlovchi kattalik. Insonning ma’naviy boyligi — uning dunyoqarashi, 
XUSUSIYLASHTIRISH 
Mulk shaklini davlat mulkidan xususiy mulkka o‘zgartirishga xususiylashtirish deb 
ataladi. Xususiy mulkni davlat mulkiga aylantirish esa milliylashtirish deb yuritiladi. 
Ma’lumki, mustaqillikdan oldin respublikamizdagi barcha ishlab chiqarish vositalari, zavod 
va fabrikalar davlat tasarrufida edi. Mustaqillikka erishilgandan so‘ng bozor iqtisodiyoti 
yo‘lini tanladik. Korxonalarning ko‘pchiligi xususiy mulkka aylantirildi. Xususiylashtirish 
deb nom olgan bu jarayon hali ham davom etmoqda. Xususiylashtirish natijasida kichik 
korxonalar, do‘konlar, hunarmandchilik ustaxonalari, uy-joylar — egasi yakka shaxs 
bo‘lgan xususiy mulkka, katta korxonalar esa egasi bir necha shaxsdan iborat xususiy 
mulk — jamoa mulkiga aylantirildi. Yurtimizda 2006- yilda 673 ta (70,5 mlrd. so‘mlik), 
2007- yilda 631 ta (111,1 mlrd.so‘mlik), 2008- yilda esa 392 ta (130,6 mlrd. so‘mlik) 
obyekt xususiylashtirildi.

---