Iqtisodiy bilim asoslari 8

63
62
63
1. Odamlar nima sababdan pullarini jamg‘aradilar?
2. Pul jamg‘arishning qanday yo‘llarini bilasiz va ular ichidan qaysi biri siz uchun ma’qul 
va qulay? Nega?
3. Pulni jamg‘arishdan pul egasidan boshqa yana kimlar manfaatdor bo‘ladi? 
4. Pul jamg‘arib ko‘rganmisiz? Pul jamg‘arish osonmi yoki qiyinmi? Pul jamg‘arayotgan 
paytingizda o‘zingizda qanday noqulayliklarni his qilgansiz? 
5. Qanday paytda pul mablag‘larini jamg‘arish befoyda, hatto ziyon bo‘lishi mumkin? 
Bunday vaziyatda qanday yo‘l tutgan ma’qul?
6. 58-betdagi ma’lumotlardan foydalanib, O‘zbe kiston Milliy bankiga qo‘yilgan 
1 000 000 so‘m pul bir yilda qancha bo‘lishini hisoblang.
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Mashq
2010- yilda tijorat banklaridan biri eng kam miqdori 500 000 so‘m bo‘lgan omonat-
ning foizini har oyda hisoblab, omonatga qo‘ shib borish sharti bilan:
1 oy muddatga — 18%;
2 oy muddatga — 21%;
3 oy muddatga — 24%
yillik foiz stavkasi bilan qo‘shimcha haq to‘lashini e’lon qildi.
1. Bankning foiz stav kalari omonatning saq lash muddatiga qarab nima sababdan 
har xil?
2. Agar yillik foiz stav kasi 24% ni tashkil qilsa, bir oylik foiz stavkasi ne cha foizni 
tashkil qiladi?
3. Omonatning foizini har oyda hisoblab, omo nat ga qo‘shib borish shar tini qanday 
tushu nasiz?
4. Bankka qo‘yilgan 500 000 so‘m 1, 2, 3 oy saq langanda necha so‘m bo‘lib qaytishini 
hisob lang.
Buni yodda tuting!
• 
Iste’molchilar daromadlari ko‘payganda uning bir qismini jamg‘arishga moyil 
bo‘ladilar. 
• 
Jamg‘arilgan mablag‘lar ko‘pincha moddiy kapitalni ko‘paytirishga sarflanadi.
• 
Jamg‘arishning asosiy dushmani — bu pulning qadrsizlanishi — inflatsiyadir.
• 
Jamg‘arish kelajakda iqtisodiy rivojlanish negizi hisoblanadi.
Sug‘urta
— turli xil ku tilmagan holatlar na ti jasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan 
moliyaviy muam mo lardan muhofaza qilish.
1. 
Muammo:
aytaylik, sizga dadangiz tug‘ilgan kuningizda 100 000 so‘m pul berdi va nima 
sotib olsam ekan, deb o‘ylanib qoldingiz.
2.