21. Sog‘lom turmush tarzini targ‘ibot qilish
va notiqlik san’ati
Notiqlik san’ati o‘z tartib-qoidalariga egadir. Har bir nutq
so‘zlovchi notiq uchun uning asoslarini bilish o‘ziga nisbatan
izzat, obro‘, auditoriyada esa mavzuga nisbatan qiziqish va e’ti-
borni tug‘dirisi lozim.
Mantiqiy jihatdan teran fikrlash qoidalari, rasmiy mantiq
ilmining quyidagi 4 ta asosiy qonuni bor:
1. Ayniyat qonuni. Bu qonunda mantiqiy tafakkurning eng
muhum xislatlardan bo‘lgan har bir fikr, muhokama aniq va
ravshan bo‘lishmi o‘zida ifodalaydi.
2. Ziddiyat qonuni - biror narsaning ayni bir sharoit va ayni
bir vaqtning o‘zida malum bir xususiyatga ham ega bo‘lishi,
ham ega bo‘lmasligi mumkin emas.
3. Iste’sno qonuni deb, bir-biriga zid bo‘lgan ikki hukmdan
biri hamisha chin bo‘lib, ikkkinchisi xatodir. Uchinchisining
bo‘Ushi mumkin emas.
4. Yetarli asos qonuni - tafakkur etish jarayonida har bir
chin fikr yetarli asosga ega bo‘lmog‘i zarur, ya’ni har bir fikr,
mulohaza muhokamaning chinligi boshqa chinligi isbotlangan
fikr yordami bilan asoslab berilmog’i kerak.
127
Do'stlaringiz bilan baham: |