«iqtisod moliya»

Tayanch so‘z va iboralar
Ijtimoiy me’yor – ijtimoiy tartib va qoidalar majmuyi;

deviant xulq-atvor – ijtimoiy-axloqiy me’yorlardan chetga og‘ish;

konformlik – madaniy maqsad va vositalarga muvofiqlik;

delinkvent xudq-atvor – ijtimoiy-axloqiy me’yorlardan chetga chiqishning jinoiy darajasi;

anomiya – qonunlar, tartiblarning yo‘qligi;

degradatsiya – individ ijobiy xususiyatlarining tobora yomonlashuvi, kamayishi yoki ularning yuq bo‘lib ketishi.
Savollar va topshiriqlar

1. Ijtimoiy xatti-harakat deganda nimani tushunasiz?

   
   

2. Ijtimoiy me’yor nima?

   
   

3. Ijtimoiy me’yordan chetga og‘ish deganda nimalar tushuniladi?

   
   

4. Shaxs xususiyatlarini vujudga keltiruvchi omillar nimalardan iborat?

   
   

5. Muammoli vaziyatning vujudga kelishi nimaga bog‘liq?

   
   

6. Deviant xulq-atvor haqida gapirib berdi.

   
   

7. Delinkvent xulq-atvor va uning ko‘rinishlari haqida nimalarni bilasiz?

   
   

8. Deviatsiyaning sabablari nimada?

   
   

9. Shaxs xususiyatlarining shakllanishiga ta’sir qiluvchi omillarni ayting.

   
   

8-bob. AMALIY SOTSIOLOGIK TADQIQOTLARNI TASHKIL ETISH VA UMUMLASHTIRISH
8.1. Sotsiologik tadqiqotlar dasturi
Sotsiologik tadqiqotlar bo‘lajak izlanishlarning ilmiy asoslangan reja va dasturini tayyorlashdan boshlanadi. Dastur haqiqatan kelib chiqqan va ilmiy-nazariy jihatdan puxta ishlangan bo‘lishi lozim. Zero, tadqiqot nati-jalari qanday bo‘lishi ana shu omillarga bevosita bog‘liqdir.

Dastur bo‘lajak tadqiqot materiallarini to‘plash, qayta ishlash va ma’-lumotlarni tahlil qilishni o‘z ichiga oladi. Dastur tadqiq etiluvchi ijtimoiy muammo mohiyatini aniqlash, tadqiqot obyekti va predmetini belgilash, maqsad va vazifalarini xarakterlab berish, ish farazi (ilmiy taxmin)ni bel-gilash, usullarni aniqlash, ma’lumotlarni to‘plash va tahlil etish rejasini tuzib olish kabi qismlarni o‘zida mujassamlashtiradi. Shunday qilib, dastur, asosan ikki katta bo‘lim, ya’ni nazariy-metodologik va amaliy uslubiy bo‘-limlardan iboratdir.