Iplarni oxorlash jarayonida chiqindi nuqsonlari va ularni kamaytirish yóllari oxorlash jarayonning unumdorligi

19- rasm. Ip tarangligining vaqt birligi ichida o‘zgarishini
Ifodalovchi egri chiziqlar (1- ipning qovushqoqlik xususiyati hisobga olinmagan; 2-qovushqoqlik xususiyati hisobga olingan)

Tajribaviy izlanishlar tanda g‘altagining harakati davomida jipslashtirishdagi ip tarangligining tebranma harakati 10% atrofida ekanligini ko‘rsatdi. Bu ko‘rsatkich tanda g‘altagi ish jarayonining oxirida 16,8% ga yetdi. Ip tarangligining dinamik tashkil etuvchisi vaqtga, burchakning davriy o‘zgarishiga, ta’sir etuvchi kuchlarning yelkasiga va boshqa parametrlarga bog‘liq bo‘ladi.

2.5 Oxorlovchilarni tanda ipi yuzasida parda hosil qilish xossalarini o’rganish usuli

Oxorlovchilarniparda hosil xossalarinio’rganish uchun quyidaci 20-rasmda ko’rsatilgan shisha silindrdan foydalaniladi.Bu pardalar, odatda, oxor eritmalarini tekis yuzaga quyib, erituvchilarni bug’latib yuborish orqali hosil qilinadi [ ].

200ml sig’imli kolbaga 5-10g oxorlovchi va 100 ml erituvchi solinadi. Oxor erib ketgandan so’ng, eritma filtr qo’yilgan shisha voronkada filtrlanib, tekis yuzaga quyiladi.Tekis yuza quyidagi usullarda hosil qilinishi mumkin: ikkala asosi tekis ochiq, diametri esa 5-10sm shisha silindrning tubiga sellofan oxor parda (erituvchining xossalariga qarab) tarang qilib tortiladi. Pardaning chetlari silindrga rezina halqa yordamida mahkamlanadi.

20rasm. Parda hosil qilinadigan shisha silindr 1  rezina halqa; 2silindr tubiga tortilgan parda

So’ngra silindrning parda tortilgan tomoni shisha plastina ustiga gorizontal qo’yiladi, unga filtrlab olingan polimer eritmasi quyilib, ustiga yopiladi. Erituvchi uchib ketgach, lateks pardasi silindrdan ko’chirib olinadi.
Issiqlikka chidamlilik deganda, latekslarning polimer yuk ta’sirida o‘zining mexanik puxtaligini yo‘qotadigan eng yuqori harorat tushuniladi. Bunda ularning strukturasida hech kanday kimyoviy o‘zgarish sodir bo‘lmaydi. Issiqlikka chidamlili ko‘rsatkichi yukka hamda uni aniqlash usuliga bog‘liq. Shuning uchun bir xil materialda turli usullar bilan aniqlangan issiqlika chidamlilik ko‘rsatgichining natijalari xam turlicha bo‘ladi.Oxorlovchilarning qanday harorat chegarasida ishlay olish qobiliyatini aniqlash ularning issiqlik-fizik xossalari ichida alohida o‘rin tutadi.Oxorlovchilarning haroratga bog‘liqlik xossalari katga ahamiyatga ega bo‘lgani uchun, ularni aniqlash yo‘llari mukammal o‘rganilgan va buning uchun zamonaviy asboblar mavjud [40].