Ipak texnologiyasi

P- chiqayotgan ipning taranglik kuchi,

C-pilladan ipning ajralish kuchi,( adgeziya kuchi)

Quyidagi tengsizlik qoniqtirilgan sharoitda pilla chuvilishi sodir bо‘ladi:

K _{ } (1.4)

Pillaning ichiga suv tо‘ldirish mexanizmi Dalton, Boyl – Mariotta va Gey – Lyussak

Pilla ichidagi havo ishlov berish natijasida qizib, kengayada va qobiq orqali bosim о‘zgarmasdan atmosferaga chiqadi (Dalton qonuni).

Past temperaturaga pilla tushirilganda esa havo bosimi tushib, suv bug‘i ham proporsional tushib, pillada vakuum hosil bо‘ladi. Bunda havo va suvning temperaturasi bir xilda bо‘ladi (Boyl – Mariotta).

_{ } (5)
_{ }pilla ichidagi suvning hajmi

_{ }pillaning tashqi hajmi, sm³

_{ }pilla massasi, g

_{ }pilla ipakdorligi, %

_{   }qobiq zichligi, g/sm³

_{ } g‘umbak zichligi

_{ } yuqori va past temperatura

_{ } atmosfera bosimiga teng va past bosim
Atmosfera pilla ichiga tо‘lgan suv darajasini ishlov berishdan oldingi va keyingi pilla massasidagi farqni ishlov berishdan oldingan pilla massasiga nisbati orqali topiladi.

η = _{ } (6)

_{ } ishlov berishdan oldingi vazni

_{ } ishlov berishdan keyingi vazni
Pilla ichiga suv kirish jarayonida, bug‘ havo aralashmasi amalda u ham doimiy bо‘ladi. Pillani sovutish vaqtida, ya’ni yuqori temperaturali vannadan past temperaturali vannaga olinganda Gey-Lyussak qonuniga muvofiq bug‘ havo hajmi absolyut temperaturaga proporsional kamayadi.



Vakuum bug’lashda pilla ichiga suv to’lishi.

Pilla ichiga suv to’ldirishni 4 ta bosqichga bo’lish mumkin

11-rasm. Pillalarni vakuum bug’lash

1-vakuumlashda kameradagi bosim va harorat teng bo’lib gaz aralashmasi hajmi pillaning erkin hajmiga teng bo’ladi.

2-bosqichda suv berish natijasida kamerada gaz aralashmasi qisqarib, yuqori qismda yig’iladi.Kameradagi gaz aralashmasi harorati ko’tariladi, bosim ko’tariladi, pilladagi gaz aralashmasi hajmi o’zgarishsiz qoladi. Temperatura, bosim, hajm nolga teng bo’ladi.

3- bosqichda atmosfera havosi kiritilganda, kameradagi bosim ortadi va pillani ortiqcha bosim ezadi.

4-bosqichda pilla ichiga suv kirib boshlaydi. Suv to’lishi bilan pilladagi havo aralashmasi ham ortib boradi.

Mavzu: Pillani chuvishga tayyorlash texnologik jarayonlari va dastgohlari

Reja:

1. 
   Pillani chuvishga tayyorlash texnologik jarayonlarining dastgohlari va parametrlari
   
2. 
   Pillani bug’lash dastgohining ishlash prinsipi.
   

Tayanch so’z va iboralar: bug’lash, ichiga suv to’ldirish, yuqori harorat, past harorat, suv shimdirish seksiyasi, barka, bug’lash seksiyasi.
Pilla chuvish fabrikalarida KZ-150-Shl, KZ-2, Chiba D-3, Masuzova va boshqa mashinalar ishlatiladi. Bu mashinalarning barchasi faqatgina loyixalanishda ularning tashqi tuzilishi bilan jarayonni mexanizatsiyalash darajasi, vannalar miqdori va pillalarga ishlov berishning ketma-ketligi bilan farq qiladi. Umuuman ularningi shlash prinsipi bir xildir. Shu sababli KZ-150-Shl va boshqa dastgoxlarning undan farqini yozish bilan cheklanamiz. KZ-150-Shl dastgoxining tuzilishi. Dastgoh ikki qavatli, barka 1 (rasm 5, a) kesimi tо‘g‘ri tо‘rt burchak, metal ustunga 2 о‘rnatilgan. Barkaning yuqori va pastki qavati a nuqtadan s nuqtagacha joylashgan qopqoq bilan ajratilgan. Yuqori qavat a nuqtadan v nuqtagacha ochiq, v nuqtadan d gacha yopiq. vs uchastkada tortuvchi truba 4 montaj qilingan teshikli 5: Barkaning pastki qavati 6,8,10 ichki tо‘siqlar bilan tо‘rt bо‘lakka bо‘lingan. Tо‘siq 6 tepadan pastga s nuqtadan to barkadagi suv miqdorigacha о‘tadi, tо‘siqlar 8 va 10, pastdan tepaga о‘tuvchi,. Barkani uchta teng bо‘lmagan bо‘limga A,V-S-D va E bо‘ladi.

Yuqori qavatdagi v va s nuqtalar oralig‘idagi va pastki qavatda tо‘siq 6 bilan chegaralangan bо‘shliq bug‘ kamerasini tashkil qiladi.

Barkaning uzunasiga yon tomoni olinadigan oynali framugalar 9 lar bilan yopiq. Dastgox old qismida bunker – varonka 13 va stol 12, о‘ng tomonida esa – taxta kо‘prikcha bor.

Uzunasiga barka о‘rtasida lotunli tugamas zanjir 14 qadami 65 mm, uning yо‘naltiruvchisi bо‘lib yuqori qavatdagi lotunli polozka dastgox ichida – rolik, polozka va yulduzchalar 7,11 va 15 xizmat qiladi. Yо‘naltiruvchi yulduzcha 15 о‘qida joylashgan podshipnik vint orqali zanjir tarangligi sozlanadi.

Zanjirga har qaysi tо‘rtinchi zvenoga 75 mayda teshikli kasetalar qimirlovchi qilib maxkamlangan, ularning har biri qopqoq va ikki savatdan iborat bо‘lib, bitta ramaga montaj qilingan.

Dastgohning yuqori qavatida kasetalar qopqog‘i tepaga qaragan xolda xarakat qiladi. Bug‘ kamerasidan о‘tgandan sо‘ng u qopqog‘i pastga qaragan xolda qayriladi va shu kо‘rinishda dastgoxdan chiqquncha xarakat qiladi. Old qismiga yetganda u yana qopqog‘i yuqoriga qaragan xolda qayriladi. Bug‘ kamerasidan va to dastgoxdan chiqquncha qopqoq savatgacha siqilgan xolda yо‘naltiruvchi polozyalar bilan ushlanadi, ular dastgox ichi yon yuzasiga о‘rnatilgan.

¤rnatilgan tartibda ishlanganda suv dastgoxga berilgan miqdorda doimiy ravishda bir xil tushadi. Ortiqchasi barkadagi qirqilgan teshiklarda va dastgoxni uzunasiga yon qismiga joylashgan varankali trubachalardan oqib ketadi.

Ishlatilgan suv vaqti-vaqti bilan dastgoxning har bir bо‘limi tubidan trubacha orqali oqib ketadi.

Par kamerasiga kuchli par qaytaruvchi tо‘siq tomonga teshikli truba orqali beriladi. Bu pillalarga kuchli bug‘ ta’siridan saqlash uchun qilingan.

Dastgoxning suvli bо‘limiga kuchli hamda kar bug‘ beriladi. Bunda birinchi va uchinchi bо‘lim teshikli zimeyevik bilan ta’minlangan bо‘lib, ular orqali suvni isitish uchun kuchli por beradi, о‘rta bо‘limda kar zimeyeviklar bitta teshikli zimeyeviklar bilan va bitta uzunasiga trubka xuddi shunday teshikchalari bilan.

¥amma zmeyeviklar va bug‘ kamerasi bug‘ni dastgoxning о‘ng tomonida uzunasiga joylashgan bug‘ tarqatuvchi truba orqali beriladi u tashqi bug‘ о‘tkazuvchi tizim bosim rostlovchi orqali о‘tadi.

Kar zmeyeviklar boshqa uchi bilan dastgoh uchun umumiy bо‘lgan issiqlik yuboruvchi trubaga birlashtiriladi, u dastgohni oldi qismidagi aralashtiruvchidagi vodoprovod trubasiga ulanadi, u dastgohni issiq suv bilan dush trubalari orqali ta’minlaydi.

Tashqi truba va zmeyeviklar dastgohni ishga tushirishdan oldin suvni isitish uchun, vannadagi xarorat tartibini tez о‘zgartirishiga xizmat qiladi.

Ishga tushirilgandan sо‘ng dastgohdagi suv xarorati asosan kar zmeyeviklar yordamida rostlanadi.

Aralashtirgichga barkani uchinchi bо‘limidan isitilgan suv beriladi, sovuq suv esa vodoprovod tizimidan beriladi. Aralashtirgichdan suv bachonkalarga klapanlar bilan richagni yо‘naltiruvchi yulduzcha 11 о‘qiga о‘rnatilgan kulakchokli shayba yordamida xarakatga keltirish natijasida yuboriladi. Shayba о‘qga shunday maxkamlanganki bachonkalarga suv kelishi kasseta ochilishi bilan sinxronlashgan. Klapanni xar bir kо‘tarilishida bachonkalarga 2 l suv quyiladi.