Ipak texnologiyasi

Nazorat savollari

1. 
   Quruq pilladan ipni chiqish kuchi о‘rta hisobda nechagacha bо‘lishi mumkin?
   
2. 
   Pillalarni chuvishga tayyorlash deganda nima tushiniladi?
   
3. 
   Seritsin nima uchun yumshatiladi?
   
4. 
   Ishlab chiqarish sharoitida pilla chuvish qanday tezlikda chuviladi?
   
5. 
   Ichiga suv kirgizilishi bо‘yicha pillalar necha holatda bо‘ladi?
   
6. 
   Nima uchun pillaning ichiga suv kirkiziladi?
   
7. 
   CHо‘kkan xoldagi pillalar ichiga qancha suv kirgan bо‘ladi?
   
8. 
   Pilla chuvish fabrikalarida qanday pilla chuvish dastgohlaridan foydalaniladi?
   
9. 
   Bug‘lash dastgohlarining ishlash prinsipini tushuntiring?
   
10. 
    Bug‘lash dastgohlarida suvni qanday tarzda yangilanadi?
    
11. 
    Pillaning yaxshi bug‘langanini qanday omilga kо‘ra aniqlanadi?
    
12. 
    Bug‘lash dastgohining ish unumdorligi nimalarga bog‘liq?
    
13. 
    Mexanik pilla chuvish dastgohlarida pillaning uchi qanday topiladi?
    
14. 
    Silkitib yakka uchini topish dastgohlarining ishlash prinsipini tushuntiring?
    
15. 
    Silkitish dastgohida suv sirkulyatsiyasini hosil qilish nima uchun kerak?
    

Mavzu: Xom-ipak shakllanish jarayonining nazariy asosi. Pilla chuvish dastgohlari turlari

Reja:

1. Dastani kompensasiyalash davri

2. Xom ipakning shakllanishi

Tayanch so’z va iboralar: berilgan chiziqli zichlik, sifat kо‘rsatkichlar, qalinligi, uzilishga pishiqligi, elastikligi, jipsligi, tozaligi, uzluksiz texnik kompleks ip, kompensatsiyalash davri, ipni zapravka qilish.
Pilla chuvish jarayonini maqsadi- berilgan chiziqli zichlikdagi va sifat kо‘rsatkichlari- qalinligi, uzilishga pishiqligi, elastikligi jipsligi, tozaligi va boshqalari bо‘yicha bir tekis bо‘lgan uzluksiz texnik kompleks iplarni olish. Bunday ipaklar xom ipak deb yuritiladi. Va pilla chuvish jarayonida bir necha pilla iplarini qо‘shilishi natijasida olinadi. Chuvish davrida pilla iplarining bitta kompleks iplarga yig‘ilishi dasta deb ataladi. Yangi chuvila boshlangan pillalar yangi pillalar, chuvilishi oxiriga yaqinlashgan pillalar eski pillalar deb yuritiladi. Pilla iplari dastasi yangi va eski pillalar yig‘indisidan iborat bо‘lishi kerak. Yangi pilla iplarini dastaga kerak bо‘lgan vaqtda to uni tо‘ldirish uchun ketgan vaqtni kompensatsiyalash davri deyiladi va quyidagi formula bilan hisoblanadi.

₍₈₎

bu yerda:

t_k- dastaning kompensatsiyalash davri, s

v- pilla chuvish tezligi, m/s

S –berilgan pilla ipiga qarshi yetmayotgan xom-ipak qismi uzunligi,m
Pilladan xom ipak chuvib olishda pilla chuvish dastgohlariga quyidagi sxema bо‘yicha zapravka qilinadi (17-rasm).

g

17-rasm. Pilla chuvish dastgohlarida ipni zapravka qilish sxemasi. a) KMS-10 mexanik pilla chuvish dastgohi, b) SKE-VU ,SK-5 avtomatlari, v) SKE4-MK avtomati, g) KM-90 avtomati: 1-charx,2-chirmoviq, 3-ilgich, 4-dasta, 5,10- nazorat apparati, 6- katushka, 7-chiqarish apparati, 8- quritgich, 9- moylovchi,10-farfor kо‘zcha,11-taxlagich plankasi.
Barcha konstruksiyadagi pilla chuvish dastgohlarida pilla chuvish davridagi asosiy operatsiyalar quyidagilardan iboratdir:

-xom ipakning qalinligini nazorat qilish va rostlash;

-pilla ipi uchlarini dastadagi pilla ipi uchlariga qо‘shish;

-xom ipakning shakllanishi;

-xom ipakning uzilishini bartaraf etish;

-berilgan pakovkaga xom-ipakni yig‘ish;

-qoldiq pillalarni yig‘ish.

Pilla chuvish jarayonida pilla ipi toz ustida joylashgan ilgich kо‘zidan о‘tadi. Pillalar va ilgich kо‘zi о‘rtasida konus hosil bо‘ladi. Bu chuvilayotgan dasta pilla iplariga bitta pilla ipini qо‘l bilan yoki mexanik usulda qо‘shish mumkin. Qо‘shilgan pilla ipi dastadagi pilla iplari atrofida aylanib, mahkam о‘ralgandan keyin ilgich kо‘zchasidan yuqoriga kо‘tariladi. Shu davrda ilgichga о‘ralgan uchki qismi uziladi. ^I

Bir biriga paralel bо‘lib yо‘nalayotgan iplar majmuasi eshish va tо‘qish korxonalarida ishlov berish uchun yaroqli emas. Eshish va tо‘qishga yaroqli xom-ipakni hosil qilish uchun chirmovlash asosida iplar bir biriga yopishtiriladi, silliqlanadi jipislashtiriladi. Chirmashtirishda yolg‘on buram natijasida ip shakllanadi.^I Chirmashtirishning juda kо‘p usullari mavjud. Bular 1-italyancha, 2-fransuzcha, 3- Vokanson usuli, 4-Lokateli usuli misol bulib, ular orasida kо‘p qо‘llaniladigani italyancha usuldir (18-rasm).

18-rasm. Chirmovlash usuli.

Chirovlash muhim texnologik omillardan hisoblanadi. Chirmovlashda murakkab jarayonlar sodir bо‘lib: ular iplarni jipislashtirish, suvini siqish, nuqsonlardan holi qilishdir. Chirmovlashda yolg‘on buram berishga erishiladi. Chirmovlashga kirayotganda buram berilib, chiqayotganda buram yechiladi. Lekin buram butunlay yechilmaydi. UzNIISHP sistemasidagi avtomat pilla chuvish dastgohlarida chiqayotgan ipakning namligi 225-230% bо‘ladi, chirmovlashdan keyin esa 120-125 % ga tushishi mumkin. Quritish shkafiga 100% ga yaqin namlikda keladi. Chirmovlash uzunligi ipning yuqori qismining ayrilish burchagiga bog‘liq. Shu  burchagi 80-85⁰ ni tashkil etishi kerak.

Shu burchakning yetishmasligi iplarning bog‘lanuvchanligini kamaytirib, tozaligi bо‘yicha nuqsonlar sonini kо‘paytirishiga va namligi ortiq bо‘lishiga sabab bо‘ladi.

Pilla chuvish korxonalarida asosan ikki sinfdagi dastgohlar ishlatiladi: avtomat va mexanik pilla chuvish dastgohlari.
Mavzu: Mexanik pilla chuvish dastgohlarining ishlash printspi.

Reja:

1. 
   Mexanik pilla chuvish dastgohlarining turlari
   
2. 
   Mexanik pilla chuvish dastgohlarining ishlash printspi