Investitsiya siyosatini amalga oshirishda maqsadli davlat investitsiya dasturlarining o’rni

BXIlarning dunyo bo’ylab taqsimlanishi (2007 y. % da)³⁵

	Kapital jalb qilish	Chetga kapital chiqarish
Butun dunyo	100	100
Sanoati rivojlangan mamlakatlar	62,5	83,2
Rivojlanayotgan mamlakatlar	37,8	15,1
Markaziy va Sharqiy Evropa mamlakatlari	4,2	0,7

BXIning dunyo bo’yicha oqimiga ta’sir etuvchi salbiy omillarga quyidagilar kiradi:

1. Osiyo mamlakatlaridagi (Yaponiyada ham) iqtisodiy tushkunlik;

   
   

1. Osiyo, Rossiya va Lotin Amerikasi moliya bozorlarining beqarorligi;

   
   

1. banklar tomonidan beriladigan kreditlar sonining qisqarishi;

   
   

1. xalqaro savdoning qisqarishi;

   
   

1. xomashyo tovarlariga (ayniqsa neftga) bo’lgan narxlarning pasayishi;

   
   

1. xususiylashtirish ulushini pasayishi;

   
   

1. ortiqcha ishlab chiqarish kuchlarini (ayniqsa avtomobilsozlikda) paydo bo’lishi.

   
   

Agar nisbatan yirik kapital eksporchilari va imporchilarini ajratadigan bo’lsak, bir qarashda hammasi odatdagidek tuyulishi mumkin. Ular tarkibiga rivojlangan mamlakatlar kirib, ular har yilgi norasmiy yig’ilishlarida jahon iqtisodiyotiga muhim ta’sip ko’rsatuvchi qarorlari bilan ajralib turadi. (6-jadval). Ammo bu ko’rinish unchalik to’g’ri emas, chunki imporchilar orasida Yaponiyaning ulushi juda past darajada. Bunga uning olib boradigan an’anaviy siyosati sababchidir. Imporchilar sharoitida o’zining doimiy o’rniga hozir Xitoy, Ispaniya, Avstraliya, Gollandiya, Belgiya, Lyuksemburg kabi mamlakatlar ega bo’lishmoqda. Asosiy eksporchilar sifatida esa Gonkong (Xitoy) va Xitoy singari mamlakatlar chiqmoqda.

6-jadval