Investitsiya siyosatini amalga oshirishda maqsadli davlat investitsiya dasturlarining o’rni

BXIlarni mamlakatlar bo’ylab taqsimlanishi

(2007 y. mlrd.doll.)³⁶

Davlatlar	Kap. kiritish	Davlatlar	Kap. chiqarish
1. AQSH	100	1. AQSH	135
2. Buyuk Britaniya	42	2. Buyuk Britaniya	45
3. Yaponiya	4,7*	3. Yaponiya	28,5*
4. Germaniya	45**	4. Germaniya	45
5. Xitoy	63	5. Gonkong va Xitoy	137,5

*-2007 yil ma’lumoti.

**-2006 yil ma’lumoti.

Umuman BXIlar tarkibida AQSH, Evropa Ittifoqi va Yaponiyadan iborat “uchlik” ni ajratib ko’rsatish kifoyadir. Ularga jami xalqaro investitsiyalar hajmining 45 qismi to’g’ri keladi. Bu esa ularning tashqi savdo oboroti hajmidan ham salmoqliroqdir.

Bu mamlakatlar ichida AQSH dunyodagi eng yirik kapital imporchisi bo’lib qolmoqda. Bevosita investitsiyalarning ichki hududiy harakati hajmining o’sishi asosida Evropa Ittifoqida integratsiya jarayoni tezlashmoqda, uning hududi esa kapitalning yirik eksporteri sifatida rol o’ynay boshladi. Yaponiyada ham kapital olib chiqish tendentsiyasi tezlashmoqda.

Osiyo mamlakatlari (Yaponiyani hisobga olmaganda) yaqin yillar ichida BXIlarni jalb qilish borasida G’arbiy Evropani ortda qoldirib ketishi kutilmoqda.

Markaziy, Sharqiy Evropa va MDH mamlakatlarida BXI harakatining hajmi nisbatan kichik. 2000-2001 yillarda bu borada sezilarli o’sish yuz berdi (bevosita investitsiyalar hajmi 1998 yilga nisbatan ikki barobar, Vengriya va Chexiyada uch barobar oshgan). Bu jarayon xususiylashtirish va iqtisodiy jonlanish jarayoni bilan bog’liq bo’ldi. Bu guruhda BXIning eng katta ulushi quyidagi mamlakatlarga tegishli: Vengriya-15403 mln.doll., Polsha-8442 mln.doll., Chexiya-7473 mln.doll., Rossiya-9743 mln.doll., Ruminiya-2389 mln.doll., Qozog’iston—4267 mln.doll.

MDH mamlakatlariga qo’yilayotgan investitsiyalar, asosan, Evropa Ittifoqi tomonidan amalga oshirilmoqda. Bu mamlakatlarga jalb qilingan investitsiyalardagi AQSHning hissasi 15%ni, Yaponiyaniki esa - 1%ni tashkil etmoqda. MDH mamlakatlarida ham investitsion jonlanish kuzatilmoqda.