Инвестиции относительно новый для нашей экономики термин

2.1 Chegirma usuli

Ko'pincha korxonalar ­turli vaqtlarda yuzaga keladigan xarajatlar va daromadlarni solishtirishlari kerak. Tabiiyki, investitsiya loyihasini yaratish va amalga oshirish xarajatlari vaqt o'tishi bilan cho'ziladi va daromad olish odatda barcha xarajatlar to'langanidan keyin boshlanadi. Shuning uchun, investitsiya loyihasini tahlil qilayotganda, vaqt o'tishi bilan pulning narxi kabi tushunchani hisobga olish kerak, boshqacha qilib aytganda, ilgari olingan rubl biroz vaqtdan keyin olingan rubldan qimmatroq.

Iqtisodiy tahlilda hozirgi va kelajakdagi qiymatni bir xil shkalada o'lchash uchun maxsus usul qo'llaniladi, bu usul chegirma usuli deb ataladi. Diskontlash - bu kelajakdagi daromad va xarajatlarning joriy (hozirgi) qiymatini olish uchun diskont stavkasi asosida daromad va xarajatlar oqimini birlashtirish .­
Xarajatlarni, natijalarni va ta'sirlarni turli vaqtlarda olib kelish uchun chegirma stavkasi (E) qo'llaniladi, bu investor uchun maqbul bo'lgan kapital rentabelligi darajasiga teng.
Diskontlash - bu ­murakkab foizlarning teskari jarayoni. Murakkab ­foizlar – foizlarning to‘planishi hisobiga qo‘yilmalarning asosiy summasini ko‘paytirish jarayoni bo‘lib, investitsiyalarning boshlang‘ich summasi joriy qiymat, ­hisoblash natijasida olingan summa esa kelajakdagi qiymat deb ataladi.
Kelajakdagi qiymat quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:

Bu erda FV kelajakdagi qiymatdir
PV - hozirgi qiymat
r - foiz stavkasi
n - yillar soni
t -bosqichida mavjud bo'lgan xarajatlar, natijalar va ta'sirlarni doimiy chegirma stavkasi (E) uchun belgilangan chegirma koeffitsientiga ko'paytirish orqali asosiy vaqtga etkazish qulaydir.

Qayerda t hisoblash qadam raqami ( t = 0,1,2,…, T ), T esa hisoblash gorizontidir.
Agar chegirma stavkasi vaqt o'tishi bilan o'zgarsa va t - bosqichda E ga teng bo'lsa, chegirma koeffitsienti:


Va t >0 uchun

Keling, investitsion loyihalarning iqtisodiy samaradorligining asosiy ko'rsatkichlarini ko'rib chiqaylik .