bosqichma-bosqich
yoki
kelishik
aksincha, ohangdor
harakat
skipwise
yoki
ajratish
tez-tez o'tkazib yuborish bilan ajralib turadigan
melodik harakatlar.
Murakkab interval - bu birdan ortiq oktavani o'z ichiga olgan
interval.Aksincha, ko'pi bilan bir oktavani tashkil etgan intervallarni oddiy
intervallar deyiladi (qarang Asosiy intervallar quyida).
Umuman olganda, aralash intervalni har qanday turdagi ikki yoki undan ortiq
oddiy oraliqlarning ketma-ketligi yoki "stek" i bilan aniqlash mumkin.
Masalan, o'ndan biri (bitta oktavadan yuqori ikkita shtat), shuningdek
chaqirilgan
uchdan bir qismi
, bitta oktavani va katta uchdan birini tashkil
qiladi.
Har qanday birikma oralig'i har doim bir yoki bir nechta oktavaga ortiqcha
bitta oddiy intervalgacha ajralishi mumkin. Masalan, katta o'n ettinchisi ikkita
oktavaga va bitta katta uchdan biriga ajralishi mumkin va shuning uchun ham
uni to'rtdan biriga qo'shib qurilgan bo'lsa ham, uni murakkab uchdan bir qismi
deb atashadi.
Diatonik raqam
DN
v
dan hosil bo'lgan birikma oralig'ining
n
diatonik sonlar
bilan oddiy intervallar
DN
1
,
DN
2
, ...,
DN
n
, quyidagilar bilan belgilanadi:
quyidagicha yozilishi mumkin:
Murakkab intervalning sifati unga asoslangan oddiy intervalning sifati bilan
belgilanadi. Masalan, murakkab uchdan bir qismi katta o'ninchi (1+ (8-1) +
(3-1) = 10) yoki katta o'n ettinchi (1+ (8-1) + (8-1) + (3) -1) = 17) va
mukammal beshinchi birikma mukammal o'n ikkinchi (1+ (8-1) + (5-1) = 12)
yoki o'n to'qqizinchi (1+ (8-1)) (8-1) ) + (5-1) = 19). E'tibor bering, ikki
oktava o'n oltinchi emas, o'n oltinchi (1+ (8-1) + (8-1) = 15). Xuddi shunday,
uchta oktava ham yigirma soniyadir (1 + 3 × (8-1) = 22)
Soni
yarim tonna
Kichik, katta,
yoki mukammal intervallar
Qisqa
Kattalashtirilgan yoki
kamaygan intervallar
Qisqa
va boshqalar.
Asosiy birikma intervallari
Shuningdek, bu erda ettinchi ettinchi (28 yarim tonna) - to'rtinchi mukammal
beshlikka (7 × 4 = 28 yarim ton) bo'linishi mumkin bo'lgan mukammal
beshdan (7 yarim ton) ko'paytma deb hisoblanishi mumkin bo'lgan ikki
oktavadan kattaroq oraliqni eslatib o'tish kerak. ), yoki ikkita oktava va katta
uchdan biri (12 + 12 + 4 = 28 yarim tonna). O'n ettinchi katta intervallar
kamdan-kam hollarda paydo bo'ladi, ko'pincha ularni aralash nomlari bilan
atashadi, masalan "ikki oktava ortiqcha beshinchi"19-chi" o'rniga.
Jadval yuqorida S major shkalasi (diatonik shkala) notalari bilan hosil
qilingan 56 diatonik intervallarni tasvirlaydi. E'tibor bering, bu intervallar va
boshqa har qanday diatonik interval ham xromatik shkala yozuvlari bilan hosil
bo'lishi mumkin.
12
Kamaytirilgan to'qqizinchi
d9
13
Kichik to'qqizinchi
m9
Kattalashtirilgan oktava
A8
14
To'qqizinchi mayor
M9
O'ninchi kamaydi
d10
15
Kichik o'ninchi
m10
To'qqizinchi
A9
16
Katta o'ninchi
M10
Kamaytirilgan o'n birinchi
d11
17
Zo'r o'n birinchi
P11
O'ninchi kengaytirilgan
A10
18
O'n ikkinchi qisqardi
d12
O'n birinchi kengaytirilgan
A11
19
Barkamol o'n ikkinchi yoki Tritave
P12
Kamaytirilgan o'n uchinchi
d13
20
Kichik o'n uchinchi
m13
O'n ikkinchi kengaytirilgan
A12
21
Major o'n uchinchi
M13
O'n to'rtinchi kamaydi
d14
22
Kichik o'n to'rtinchi
m14
Kattalashtirilgan o'n uchinchi
A13
23
O'n to'rtinchi major
M14
Kamaytirilgan o'n beshinchi
d15
24
Zo'r o'n beshinchi yoki Ikki oktava
P15
O'n to'rtinchi kengaytirilgan
A14
25
Kattalashtirilgan o'n beshinchi
A15
Diatonik va xromatik intervallarni farqlash munozarali, chunki u adabiyotda
o'zgaruvchan bo'lgan diatonik shkala ta'rifiga asoslanadi. Masalan, B – E
oralig'i
♭
(a to'rtinchisi kamaygan, sodir bo'lgan harmonik C-minor shkalasi)
harmonik kichik tarozilar ham diatonik deb hisoblansa, diatonik
hisoblanadi.
[9]
Aks holda, u xromatik hisoblanadi. Qo'shimcha ma'lumot
uchun qarang asosiy maqola.
Diatonik o'lchovning keng tarqalgan ta'rifi bo'yicha
[d]
(bundan
tashqari harmonik kichik va ohangdor kichik barcha mukammal, katta va
kichik intervallar diatonikdir. Aksincha, kattalashtirilgan yoki kamaytirilgan
interval diatonik emas, kattalashtirilgan to'rtinchi va kamaygan beshinchi
bundan mustasno.
Jadvalda a yozuvlari orasidagi intervallar uchun eng ko'p ishlatiladigan
an'anaviy nomlar keltirilgan xromatik o'lchov. A mukammal
birlashma (shuningdek, mukammal bosh deb nomlanadi)
[5]
ikkita bir xil
notalar tomonidan hosil qilingan intervaldir. Uning kattaligi nolga teng sent.
A yarim tonna bu xromatik shkaladagi ikkita qo'shni notalar orasidagi har
qanday interval, a butun ohang ikki yarim tonnani tashkil qiluvchi intervaldir
(masalan, a katta ikkinchi) va a triton - bu uch tonna yoki olti yarim tonnani
tashkil etuvchi interval (masalan, ko'paytirilgan to'rtinchisi).
[a]
Kamdan kam,
atama diton shuningdek, butun ikki tonnani tashkil qiladigan intervalni
ko'rsatish uchun ishlatiladi (masalan, a katta uchdan biri) yoki aniqrog'i katta
uchdan birining sinonimi sifatida.
Turli xil nomdagi intervallar bir xil sonli yarim tonni tashkil qilishi va hatto
bir xil kenglikda bo'lishi mumkin. Masalan, D dan F gacha bo'lgan
interval♯ a katta uchdan biri, bu D dan G gacha
♭
a to'rtinchisi kamaygan.
Biroq, ularning ikkalasi ham 4 yarim tonnani tashkil qiladi.
Agar asbob xromatik shkala bo'yicha 12 ta yozuv bir xil masofada joylashgan
bo'lishi uchun sozlangan (xuddi shunday teng temperament), bu intervallar
ham bir xil kenglikka ega. Ya'ni, barcha yarim tonlarning kengligi 100 ga
teng sentva 4 yarim tonnani tashkil etadigan barcha intervallarning kengligi
400 sent.
Bu erda keltirilgan nomlarni faqat yarim tonlarni hisoblash bilan aniqlash
mumkin emas. Ularni aniqlash qoidalari quyida tushuntirilgan. Turli xil
nomlash qoidalari bilan belgilanadigan boshqa ismlar alohida bo'lim.
Intervallar bir yarim tonnadan kichikroq (vergul yoki mikroton) va bir
oktavadan kattaroq (birikma intervallari) quyida keltirilgan.
Soni
yarim
tonna
Kichik, katta,
yoki mukammal intervallar
Qisqa
Kattalashtirilgan yoki
kamaygan intervallar
Qisqa
0
Zo'r unison
[5][b]
P1
Ikkinchi soniya
kamayadi
d2
1
Kichik soniya
m2
Kattalashtirilgan
unison
[5][b]
A1
2
Katta ikkinchi
M2
Uchinchisi kamaydi
d3
3
Kichik uchdan
m3
Ikkinchisi
kengaytirilgan
A2
4
Uchdan bir qismi
M3
To'rtinchi kamaydi
d4
5
To'rtinchisi
P4
Uchinchisi
kengaytirilgan
A3
6
Beshinchi kamaydi
d5
To'rtinchi
kengaytirilgan
A4
7
Beshinchi
mukammal
P5
Oltinchi kamaydi
d6
8
Kichik oltinchi
m6
Beshinchisi
kengaytirilgan
A5
9
Oltinchi katta
M6
Ettinchi kamaydi
d7
10
Kichik ettinchi
m7
Oltinchidan
A6
ko'paytirildi
11
Yettinchi katta
M7
Kamaytirilgan oktava
d8
12
Ajoyib oktava
P8
Ettinchi marta
ko'paytirildi
A7
kichik sekundalar
katta sekundalar
kichik tertsiyalar
katta tertsiyalar
sof kvartalar
orttirilgan kvartalar
kamaytirilgan kvintalar
sof kvintalar
kichik sekstalar
katta sekstalar
kichik septimalar
katta septimalar
sof oktavalar
Do'stlaringiz bilan baham: |