International congress of byzantine studies belgrade, 22 27 august 2016

Lora Taseva
Bulgarian Academy of Sciences, 
Institute of Balkan Studies and Centre of Thracology, Sofia, Bulgaria; 
[e-mail]
Tetrasticha des Theodoros Prodromos in einer unbekannten
serbischen Übersetzung des 14. Jahrhunderts
Theodoros Prodromos gilt als einer der fruchtbarsten Schriftsteller des 12. Jahrhunderts. 
Die byzantinische Überlieferung seiner jambischen und hexametrischen Tetrasticha auf die 
Haupterzählungen des Alten und des Neuen Testaments wurden in den 90-er Jahren des vorigen 
Jahrhunderts von Grigorios Papagiannis (1997) gründlich erforscht. Im Zusammenhang mit der 
Untersuchung der Rezeption der Synaxarien zum Triodion und Pentekostarion des Nikephoros 
Kallistos Xanthopulos bei den Südslaven bin ich in den serbischen Handschriften des 14. und 15. 
Jahrhunderts auf unbekannte Tetrasticha gestoßen. Sie befinden sich vor dem entsprechenden 
Synaxarion und sind mit ihm thematisch verbunden. So stellen sie ein Analogon zu den 
kalendarischen Versen von Christophoros Mythilinaios dar, die oft in dieser Position vorkommen. 
Auf der Grundlage von textologischen Untersuchungen konnte das byzantinische Original 
identifiziert werden. Es hat sich gezeigt, dass alle Tetrasticha eine Übersetzung der Verse aus 
dem Zyklus des Theodoros Prodromos darstellen, die Themen aus dem Evangelium zum Inhalt 
haben. Im Vortrag werden die möglichen Wege des Eindringens dieser Tetrasticha in die serbische 
Literatur diskutiert, und ihre Übersetzungstechnik wird mit den südslavischen Übersetzungen der 
kallendarischen Verse von Christophoros Mithylenaios aus derselben Epoche verglichen.

---

243
Polydoros Goranis
Kavala, Greece; 
[e-mail]
Θεματικές και μεταφραστικές προσεγγίσεις στον κώδικα σερβικής 
ορθογραφίας του 16ου αιώνος με τίτλο: «Πανοπλία Δογματική» 
του Ευθυμίου Ζιγαβηνού
Ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του 12ου αιώνος,
όμως πολύ λίγα στοιχεία που θα φώτιζαν την προσωπικότητά του και τις προσωπικές του καταβολές 
μας έχουν διασωθεί. Το έργο του με τίτλο Πανοπλία Δογματική το έγραψε έπειτα από παράκληση 
του αυτοκράτορος Αλεξίου του A ΄. Δημιουργείται, όμως, εύλογα το ερώτημα για ποιους λόγους 
επιλέγεται να μεταφραστεί ένα έργο του 12ου αιώνος ή τμήμα του και να τιτλοφορηθεί ένας κώδικας 
χειρογράφων, εφόσον θεματικά πρόκειται για μια συλλογή πατερικών κειμένων που πραγματεύονταν 
το ζήτημα των αιρέσεων, που σαφώς και απασχολούσε τη συγχρονία της Βυζαντινής επικράτειας. 
Οι μεταφράσεις Ελληνικών έργων στη Σλαβονική γλώσσα αποτελούσαν μέρος μιας ευρύτερης 
διαδικασίας μετακίνησης του Βυζαντινού πολιτισμού και μέσα από αυτή τη φιλολογική δραστηριότητα 
επήλθε η συνάντηση και όσμωση μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και των Σλαβικών κοινωνιών. 
Εμείς θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε θεματικά και με έμφαση τους λόγους που οδήγησαν 
στην επιλογή της συγγραφής του συγκεκριμένου κώδικα σερβικής ορθογραφίας των μέσων του 16ου 
αιώνα και να εμβαθύνουμε στα ιστορικά συμφραζόμενα της εποχής. Τέλος, θα εξετάσουμε το προφίλ 
των αντιγραφέων του κώδικος με στόχο να κατανοήσουμε τις ιδεολογικές και πολιτικές πιθανώς 
προεκτάσεις της μετάφρασης τέτοιου είδους δογματικών κειμένων.