INTERNATIONAL JOURNAL OF DISCOURSE ON INNOVATION,
INTEGRATION AND EDUCATION
Web:
http://summusjournals.com/
.,
Publisher
OOO "SUMMUS"
"INTERNATIONAL CONFERENCE ON MODERN INNOVATIVE
EDUCATION, PSYCHOLOGY AND PEDAGOGY: PROBLEMS, ANALYSIS
AND FOREIGN EXPERIENCE”
15
Published by OOO”SUMMUS”
Orttirma nisbat ikki xil usul bilan yasaladi: 1.Birinchi usul, fe’l va sifat asosiga orttirma nisbat
qo`shimchalari
이
/
히
/
리
/
기
/
우
/
구
/
추
ni qo`shish orqali yasalib , bu usul oddiy usul
단형사동
deb ataladi.
Har bir fe’l yoki sifatga alohida qo`shimcha qo`shilishi mumkin va bu holat ma’lum qoidaga bo`ysunmaydi.
Masalan,
녹다
erimoq-
녹이다
eritmoq,
입다
kiymoq-
입히다
kiydirmoq,
날다
uchmoq-
날리다
uchirmoq,
남다
qolmoq-
남기다
qoldirmoq,
자다
uxlamoq-
지우다
uxlatmoq, 2.Ikkinchi usul fe’l va
sifat asosiga yordamchi fe’l-
게
하다
qo`shish orqali hosil qilinib bu usul murakkab usul-
장형사동
deb
ataladi. Masalan,
먹다
yemoq-
먹게
하다
yedirmoq .
Oddiy usulda yasalagan orttirma nisbat shakli murakkab usulda ham yasalishi mumkin. Lekin bu
holatda ular o`rtasida ma’no farqlanadi. Oddiy usulda yasalgan shaklda eganing faoliyati to`ldiruvchi
bevosita ko`chsa, murakkab usulda esa eganing to`ldiruvchiga ko`chishi bilvosita sodir bo`lib harakatni
bajarishga itarish, majburlash , yo`l qo`yish kabi ma’nolar kelib chiqadi. Masalan,
엄마가
아이를
재웠습니다
-Ona farzandini uxlashga yotqizdi.
엄마가
아이를
자게
했습니다
- Ona farzandini
uxlatdi(uxlashga majbur qildi ma’nosida)
O`zbek tili va koreys tilida fe’l nisbatlari bir-biriga o`xshash. O`zbek tilidagi birgalik nisbati koreys
tilida nisbat sifatida ishlatilmaydi. Bundan tashqari o`zlik va aniq nisbatlar ham o`zbek tilidan ma’no va
ishlatilish jihatidan farq qiladi. Majhul va orttirma nisbatlar esa yasalish jihatidan ikki xil usuldan
foydalanadiladi: oddiy va murakkab. O`zbek tilida esa koreys tili bilan qiyoslaydigan bo`lsak koreys
tilining faqat oddiy usulidan foydalaniladi. Bundan tashqari leksik ma’no jihatidan olib qaralganda ikkita
tilda ham farqlar uchraydi. Masalan, orttirma nisbat koreys tilida ikki xil usulda yasaladi va ular ma’no
jihatdan bir-biridan farq qiladi va bu o`zbek tili bilan farqli o`laroq majburlash, ruxsat berish ma’nolarini
beradi. O’zbek tilida orttirma nisbat biror ish-harakatning bajaruvchisiga boshqa bir predmet yoki
shaxsning ta’siri natijasida faoliyat amalga oshirilish ma’nosini anglatadi. Shuni aytib o`tish lozimki,
koreys tilida faqatgina fe’l vazifasini sifat ham to`laqonli amalga oshiradi ya’ni o’zbek tilidagi kabi ot
kesim va fe’l kesim kabi ishlatiladi .
3.
CONCLUSION
Xulosa o`rnida shuni ta’kidlash lozimki, o`zbek va koreys tili grammatik , morfologik va sintaktik
jihatdan bir-biriga yaqin va shu nilan birga o`zaro farqlar ham uchraydi. O`zbek va koreys tillarida nisbat
kategoriyasi ham o`zaro o’xshash va farqli jihatlariga ega .
REFERENCES
1.A.Nurmonov, A. (2013). Hozirgi o'zbek adabiy tili. Toshkent: ILM ZIYO.
2.K, Abdug'aniyeva (2013). Aniq va majhul nisbatning koreystilidan tarjima qilish tajribasidan.
Samarqand.
3.M.A, Hamrayev (2009). Ona tili. Toshkent: -.
4.Min Jin Young, A. J. (n.d.). Korean grammar in use.
5.Zohida Muqimova, G. A. (2014). Hozirgi o'zbek adabiy tili. Toshkent: "Adabiyot uchqunlari".
6.Г.Рамстедт. (1951). Грамматика корейского языка. Москва: Инностранная литература.
7.корейский язык (средний уровень). (n.d.).