International conference on modern innovative education, psychology and pedagogy: problems, analysis and foreign experience



Download 0,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/5
Sana23.01.2022
Hajmi0,5 Mb.
#402284
1   2   3   4   5
Bog'liq
126-Article Text-421-1-10-20200923

KEYWORDS:

 

 

  fe’l  nisbatlari,  aniq  va  bosh  nisbat,  orttirma 



nisbat, o`zlik nisbati, majhul nisbat, birgalik nisbati, 

주동사


능동사


피동사


사동사


 

 



 

INTERNATIONAL JOURNAL OF DISCOURSE ON INNOVATION,  

INTEGRATION AND EDUCATION 

Web: 


http://summusjournals.com/

 ., 


Publisher

 

OOO "SUMMUS"



 

"INTERNATIONAL CONFERENCE ON MODERN INNOVATIVE 

EDUCATION, PSYCHOLOGY AND PEDAGOGY: PROBLEMS, ANALYSIS 

AND FOREIGN EXPERIENCE” 

 

 



 

 

 



14  

Published by OOO”SUMMUS”

 

ar,-iz,-giz,-kiz,-qiz,-g’iz,-gaz,-sat  kabi  qo`shimchalarning  qo`shilishi  bilan  yasaladi:  yozdir,  o`qit.Ba’zi 



nisbatlardan  farqli  o`laroq  bu  nisbat  shaklida  fe’lga  bir  nechta  qo`shimchalar  qo`shilishi  ham  mumkin: 

o`qit-o`qittir-o`qitkiz. 

    Qiyosiy tilshunoslikning aynan morfologiya bo`limining fe’l nisbatlari mavzusida yozilayotgan 

ushbu maqolaning o`zbek tiliga taqqoslanayotgan ikkinchi xorijiy tili- koreys tili hisoblanadi. Ya’ni koreys 

tili grammatikasida fe’l nisbatlari, ularning yasalishi, ishlatilish o`rinlari va albatta o`zbek tili bilan qiyosiy 

tarzda ma’lumot berilishi rejalashtirilgan. 

   Koreys tilida 4 xil fe’l nisbatlari mavjud bo`lib , quyida ularni birma-bir ko`rib chiqamiz. 

1. 


Aniq nisbat 

주동사


. Koreys tilida bu nisbatdagi fe’l harakat-holatning bajaruvchisi gapning 

egasining o’zi ekanligini ifodalaydi. Ya’ni gapning egasi , gapda bajariladigan harajatning bajaruvchisi va 

bu aniq gapda ko`rinib turadi. Masalan, 

얼음이


 

녹다

 -  muz erimoq fe’li. Bu nisbat  yasash uchun hech 



qanday qo’shimcha qo`shilmaydi va ma’no orqali ajratib olinadi 

2. 


O`zlik nisbati 

능동사


. Koreys tilida bu nisbat shaklida bajaruvchi harakatni o`z kuchi bilan 

amalga oshirganligini ifodalaydi. Ya’ni ega o’zi kuchi bilan biror natijaga erishishini ko`rsatib, “o`zlik”ka 

urg`u beriladi. Bu nisbat ham qo`shimchalar orqali yasalmaydi. Shunchaki ma’noga tayaniladi. Masalan,  

우미드가


 

친구를


 

업다

-Umid  do`stini  opichdi.  Aniq  va  o`zlik  nisbatlari  qo`shimchasiz  bo`lganliklari 



uchun ham bir-birlariga juda o`xshab ketadi va ma’nolariga tayanibgina ularni ajratib olish mumkin bo`ladi. 

3. 


Majhul nisbat 

피동사


. Koreys tilida majhul nisbatdagi fe’l harakatning boshqa shaxs yoki 

predmet  tomonidan  amalga  oshirilganligini  anglatadi.  Harakat  qaratilgan  shaxs  ega  bo`lib  kelib  bosh 

kelishikda ifodalanadi. (

/



bosh kelishik). Harakat manbayi esa (

에게

 -dan, tomonidan kabi ma’nolarda 



keladi) qo`shimchasi orqali yasaladi. Masalan, 

아이가


 

개에게


 

물렸다


- bola kuchuk tomonidan tishlandi. 

Bundan  tashqari  koreys  tilida  majhul  nisbat  faqatgina  faqatgina  noma’lum  shaxs  yoki  predmet  orqali 

amalga  oshirilgan  harakatni  ifodalabgina  qolmasdan  balki,  hech  qanday  shaxs  yoki  narsa  ishtirokisiz 

amalga oshirilgan harakatni ham ifodalaydi. Masalan,

음악을

 

들림니다



- musiqa eshitildi. Majhul nisbat 

ikki  xil  usul  bilan  yasaladi.  1.  Birinchi  usul  oddiy  usul  -

당형피동

  deb  ataladi.  Bunda  fe’l  asosiga 



/



/

/



  qo`shimchalari  qo`shiladi.  Fe’llarga  qo`shimcha  qo`shilishiga  doir  ma’lum  bir  qoidaga 

tayanilmaydi.  Masalan, 

걸다

osmoq- 



걸리다

osilmoq, 

닫다

yopmoq- 


닫히다

yopilmoq,

보다

ko`rmoq-


보이다

ko`rinmoq,

씻다

yuvmoq- 


씻기다

yuvilmoq. Ikkinchi usul murakkab usul-

장형피동

 deb nomlanadi. 



Bunda  fe’l  yoki  sifat  (koreys  tilida  sifat  ham  kesim  vazifasini  to’laqonli  bajaradi)    asosiga 

(



/



)

지다

qo`shimchasi  qo`shiladi.  Shuni  yodda  tutish  kerakki,  bu  usul  yordamida  qo`shimcha  



faqatgina ma’lum bir fe’llarga qo`shiladi. Masalan, 

쓰다

yozmoq-



써지다

yozilmoq, 

크다

katta- 


커지다

katta 


bo`lmoq,o`smoq. 

4. 


Orttirma nisbat 

사동사


.Koreys tilida orttirma nisbatdagi fe’l harakatni ega sifatida kelgan 

shaxs yoki predmet o’zi amalga oshirishini anglatadi. Bunda shaxs tomonidan amalga oshirilgan harakat 

bevosita yoki bilvosita boshqa shaxsga ko’chadi. 



 


Download 0,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish